صفحه اصلی  »  طراحی سازه های ساختمانی و صنعتی  »  حداقل و حداکثر آرماتور المان های بتنی همراه با ضوابط فاصله آرماتورها

حداقل و حداکثر آرماتور المان های بتنی همراه با ضوابط فاصله آرماتورها

آرماتورگذاری المان های بتنی یکی از مباحث مهم در طراحی سازه های بتنی مانند طراحی تیر بتنی و همینطور طراحی ستون بتنی است که در بسیاری از مواقع سبب تغییر در ابعاد و مشخصات مقاطع می‌شود اما حداقل و حداکثر آرماتور در تیر و ستون بتنی به چه میزان است؟ حداقل و حداکثر فاصله آرماتور ها در تیر بتنی به چه صورتی است؟

در این مقاله به بررسی محدودیت ­ها‌ی آرماتورگذاری المان های اصلی سازه های بتنی، یعنی تیر،‌ ستون و دیوار برشی مطابق مبحث 9 ویرایش سال­های 92 و 99 می­ پردازیم.

⌛ آخرین به روز رسانی: 9 خرداد 1400

📕 تغییرات به روز رسانی: آپدیت بر اساس مبحث نهم مقررات ملی ساختمان ویرایش 1399

 

 

دریافت رایگان ایبوک طراحی سازه بتنی 
نگران نباشید ایمیل هرز برایتان ارسال نمی کنیم. ایمیل شما نزد ما محفوظ است.
close-link

 

 

در این مقاله جامع چه می آموزیم؟

 

1. دلایل سازگاری بتن و فولاد

سازه­ های بتن ­آرمه جزو سازه­ های پرکاربرد کشور ما محسوب می­ شوند. ما در این بخش سعی داریم به دلایل سازگاری بین بتن و فولاد بپردازیم.

  • ضریب انبساطی حرارتی بتن و فولاد: ضریب انبساط حرارتی بتن و فولاد به هم نزدیک هستند، این امر موجب می­ شود تنش ­های قابل توجه ی بین آن­ها ایجاد نشود. در ادامه ضریب حرارتی هر یک مشاهده می‌شوند:

ضریب انبساط حرارتی فولاد:  5-10*1.2

ضریب انبساط حرارتی بتن:  5-10*(1.3-1)

  • چسبندگی مناسب بین بتن و فولاد سبب می‌شود لغزش بین فولاد و بتن به وجود نیاید
  • فولاد در معرض خوردگی شیمیایی قرار دارد و بتن قابلیت نفوذناپذیری دارد در نتیجه مسلح کردن، فولاد در برابر خوردگی در امان خواهد ماند.
  • کاهش مقاومت قابل توجه، در دماهای بالا، یکی از ضعف‌های اساسی فولاد بوده که در سازه‌های بتن‌آرمه، بتن به عنوان پوششی برای آرماتورهای فولادی عمل کرده و این ضعف را تا حدودی پوشش می‌دهد.

در کنار عوامل فوق یکی از مهم‌ترین عاملی که سبب استفاده همزمان فولاد و بتن در مقاطع می‌شود مقاومت کششی پایین بتن است. مقاومت کششی بتن حدودا 10درصد مقاومت فشاری آن می­ باشد، به همین دلیل برای جبران این ضعف در ناحیه­ ی کششیِ بتن از فولاد استفاده می­ کنیم.

2. محدودیت های درصد آرماتور مربوط به اعضای مختلف

خب در این قسمت به سراغ تیرها رفته و محدودیت های آرماتورها را در این اعضا بررسی میکنیم، اما قبل از مطالعه توضیحات مقاله توصیه میکنیم این ویدئو بسیار جذاب که از دوره طراحی سبزسازه تهیه شده است را به دقت مشاهده کنید تا بتوانید مفاهیم داخل مقاله را به خوبی درک کنید.

 

 

2. 1 محدودیت حداقل و حداکثر آرماتور در تیرها

اعضای مختلف بتنی در سازه تحت نیروهای مختلفی قرار می­گیرند. به­ عنوان مثال تیرها تحت برش و خمش قرار می­گیرند. با توجه به نیروهای وارد به اعضا باید حداقل و حداکثر درصد آرماتور اعضا رعایت شوند که در ادامه دلیل استفاده از این محدودیت ها ذکر می شود.

2. 1. 1 حداقل و حداکثر آرماتور خمشی تیرها

در برخی مواقع ممکن است مقاومت نهایی خمشی مقطع  (Mu) از لنگر ترک ­خوردگی (Mcr) آن کمتر باشد که باعث ترک­ خوردگی بلافاصله عضو بتنی و گسیخته شدن آن می ­شود. این نوع شکست بدون هشدار قبلی بوده و باید از آن جلوگیری شود. با رعایت حداقل آرماتور خمشی در اعضای خمشی، از شکست ترد در این اعضا جلوگیری می‌شود.

 

بررسی تنش کرنش مقاطع شکل پذیر و ترد

شکل 1 مقایسه نمودار تنش کرنش در مقاطع شکل پذیر و ترد و بررسی میزان جذب انرژی آن‌ها

 

ترک­ خوردگی مقطع زمانی رخ می­دهد که تنش کششی حداکثر در دورترین تار کششی مقطع به حد fr (مدول گسیختگی که نشان دهنده‌ی  تنش کششی در لحظه ترک ­خوردگی (شکست) تیر است) برسد.

اگر میزان فولادهای کششی در مقطع بتن ­­­­آرمه کم باشد، جاری شدن فولادها تحت نیروی کم­تری اتفاق می­ افتد و بنابراین ابتدا فولادها تسلیم شده و سپس با یک تغییرشکل قابل توجه، بتن به گسیختگی می­رسد. در این حالت مکانیزم گسیختگی از نوع شکل ­پذیر یا نرم خواهد بود.

با توجه به این توضیحات، شرایط مطلوب در مقاطع بتنآرمه، زمانیست که آرماتورهای فولادی مقطع زودتر از بتن جاری شوند و با در نظر گرفتن آرماتور حداقل در مقطع، سعی در رسیدن به این هدف داریم؛ به عبارت دیگر، در صورتی که مقدار آرماتور مقطع از حداقل آرماتور مجاز کمتر باشد، احتمال تسلیم شدن آرماتورها پیش از بتن وجود دارد که این شرایط مطلوب نمیباشد.

در هر دو ویرایش آیین­نامه (ویرایش سال 92 مبحث نهم ‌در بندهای (9-14-5-1 و 9-14-5-2) و ویرایش سال 99 در بندهای (9-11-5-1-2)، حداقل مقدار آرماتور خمشی یکسان بوده و برابر است با:

{(ρ≥max{(1.4/𝑓𝑦) , (0.25 × √𝑓c/𝑓𝑦

 

به عنوان مثال برای میلگردهای AIII با تنش تسلیم 400 مگاپاسکال و بتن C25 با مقاومت مشخصه 25 مگاپاسکال خواهیم داشت:

𝑚𝑖𝑛≥max {(1.4/400) , ((0.25× √25)/400) } → max {0.0035 , 0.00313

0.0035=ρ𝑚𝑖𝑛

 

حداکثر آرماتور خمشی یا  طبق بند 9-14-5-1 ویرایش دوم مبحث نهم مقررات ملی ساختمان باید از 2.5 درصد کمتر باشد (ρ𝑚𝑎𝑥=0.025). در صورت عدم رعایت حداکثر آرماتور، شکست ترد می­ شود.

2. 1. 2 حداقل آرماتور برشی تیر

در اثر ترک­ های مورب که از ترکیب برش و خمش ناشی می ­شوند، مقاومت خمشی تیر کاهش یافته و ممکن است مقطع به ظرفیت خمشی در نظر گرفته شده برای آن نرسد؛ به همین جهت، در نظر گرفتن فولادهای برشی علاوه بر افزایش مقاومت برشی مقطع، باعث می ­شود که تیر به ظرفیت خمشی خود برسد.

در تیر با فولاد برشی، قبل از ایجاد ترک مورب، به دلیل سازگاری فولاد و بتن، کرنش در خاموت­ ها با کرنش متناظر در بتن مساوی بوده و چون کرنش ترک خوردگی بتن بسیار کوچک است در نتیجه، تنش در خاموت ­ها هم قبل از ایجاد ترک مورب از 20 تا 40 مگاپاسکال تجاوز نمی ­کند (به میزان تنش متناظر با کرنش ترک خوردگی بتن)؛ در واقع آرماتورهای برشی از ایجاد ترک جلوگیری نمی ­کنند، بلکه پس از ایجاد ترک مورب، تحت تنش قابل توجهی قرار می­گیرند و  نقش اساسی در تحمل برش مقطع ایفا می­کنند، زیرا پس از ایجاد ترک از توانایی بتن در تحمل برش صرف نظر می‌شود.

در ویرایش 92 مبحث نهم مقررات ملی، با توجه به روابطی که در بندهای 9-15-2 تا 9-15-6 ارائه شده ­است می­توان آرماتور برشی عضو مورد نظرمان را طراحی کنیم. در ویرایش  سال 99 این محدودیت­ها در بندهای 9-11-5 و 9-11-6 ذکر شده­اند که جمع­بندی این بندها در کادرهای سبز مشاهده می‌شوند.

در آیین نامه ویرایش 92  به فاصله این آرماتورها نیز در بند 9-15-6 اشاره شده است.

با رعایت حداکثر فاصله آرماتورهای برشی، هر ترک مورب 45 درجه توسط حداقل یک آرماتور برشی قطع می­ شود. این محدودیت برای جلوگیری از کمانش فولادهای فشاری نیز مطرح شده است.

همانطور که در بند 9-15-6-4-3 ذکر شده در صورتی که برش از یک مقدار تجاوز نماید حداکثر فاصله­ی آرماتورهای برشی هم نصف می ­شوند. فاصله نزدیک­تر آرماتورها در این حالت منجر به کاهش عرض ترک‌های مورب، و نیز مهار بهتر آرماتورها می­شود.

همچنین در نظر گرفتن فاصله­ ی حداقل برای خاموت ­ها به دلیل مسایل اجرایی و امکان ویبره زدن می­ باشد.

فولادهای برشی مایل چون عمود بر ترک 45 درجه هستند عملکرد بهتری دارند ولی لازم به ذکر است که به علت مسایل اجرایی فولادهای برشی قائم به فولاد برشی مایل ترجیح داده می­شوند.

 

مقدار حداقل آرماتور برشی در ویرایش‌ سال 99 نسبت به ویرایش سال 92 تفاوت اندکی کرده است:

 

حداقل درصد آرماتور برشی تیر ها

 

به عنوان مثال، برای یک تیر با عرض 40 سانتیمتر ( bw) اگر مقاومت مشخصه بتن 25 مگاپاسکال ( fc) باشد و در صورتی که فاصله‌ی خاموت‌ها 15 سانتیمتر (𝑠𝑛) و فولادهای عرضی هم از نوع AIII با تنش تسلیم 400 مگاپاسکال ( fyv در ویرایش 92 و fyt در ویرایش 99) در نظر گرفته شوند، خواهیم داشت:

الف) در حالتی که نیروی برشی وارده 60 کیلونیوتن باشد:

vc = 1/6√fcbw.d=1/6√25 ×400×400=133 KN → 1/2vc =66.67 > 60

𝐴𝑠𝑣 𝑚𝑖𝑛−𝑣𝑒𝑟𝑠𝑖𝑜𝑛 92 = 0.06×(√25×400×150/400)=45 𝑚𝑚2

𝐴𝑠𝑣 𝑚𝑖𝑛−𝑣𝑒𝑟𝑠𝑖𝑜𝑛 99 = max {(0.062×(400/400) ×√25×150) , (0.35×(400×150/400))} → 𝑚ax (46.5 , 52.5) → 𝐴𝑠𝑣 𝑚𝑖𝑛−𝑣𝑒𝑟𝑠𝑖𝑜𝑛 98 = 52.5.5 𝑚𝑚2

 

همانطور که مشاهده می‌شود، آرماتور برشی لازم در هر مقطع با فاصله 15 سانتیمتر در ویرایش 92 برابر با 45 میلیمتر مربع و در ویرایش 99 برابر با 52.5 میلیمتر مربع می‌باشد، لازم به ذکر است که در خاموت‌های بسته هر مقطعی که زده شود دو ساق آرماتورهای عرضی قطع می‌شود در نتیجه اگر از یک آرماتور نمره 10 در این مثال به عنوان خاموت بسته استفاده شود که سطح مقطع هر ساق آن 78.5 میلیمتر مربع می‌باشد

78.5 × 2 = 157 میلی متر مربع، سطح مقطع آرماتورهای عرضی بوده و از مقدار حداقل بزرگتر می‌باشد.

در ادامه، بندهایی از مبحث نهم را که به آن­ها اشاره شد، هم بر اساس ویرایش سال 92 و هم بر اساس ویرایش سال 99 ارائه شده‌اند و در انتهای این بخش تفاوت­های این دو ویرایش در کادر قرمز رنگ مشاهده می‌شوند.

ب) در حالتی که نیروی برشی مقطع 170 کیلونیوتن باشد:

حداقل و حداکثر ارماتور در تیر و ستون

 

2. 1. 3 حداقل آرماتور پیچشی

در صورتی که پیچش باعث ترک­ خوردگی شود، ترک­ های مورب پیچشی بصورت حلقوی در پیرامون مقطع تیر توسعه یافته و پیش­ ­می‌روند. خاموت­ های پیچشی باید در هر چهار وجه تیر امتداد داشته باشند. فولادگذاری پیچشی بستگی به پیچش ترک­خوردگی و پیچش موجود در مقطع دارد، که در ویرایش سال 92 اگر پیچش مقطع بیشتر از 25 درصد پیچش ترک خوردگی باشد مقطع را برای پیچش هم باید طراحی کرد در غیر این صورت نیازی به طراحی پیچش نبوده و خاموت های برشی مقطع جوابگوی برش احتمالی ناشی از پیچش هم خواهند بود.

مقدار پیچش در ویرایش سال 99 به φ (ضریب کاهش مقاومت ) بستگی دارد. طراحی پیچشی طبق آئین­نامه، شامل فولادهای طولی و عرضی پیچشی می­باشد که جمع­بندی آن در ادامه آورده شده است و ضوابط این فولادگذاری­ها در بندهای 9-15-6 تا  9-15-12 ویرایش سال 92 و بندهای 9-11-4 تا 9-11-6  ویرایش سال 99 ذکر شده ­اند. خلاصه­ ای از این بند ها در این قسمت ارائه شده است.

البته طبق  بند 9-15-7-1 ویرایش 92 Tcr لنگر پیچشی ترک خوردگی بصورت زیر محاسبه می­ شود:

 

 

و با جاگذاری vc طبق بند 9-15-3-1-1 میتوان این رابطه را بصورت زیر بازنویسی کرد:

 

 

 

 

برای تیری که در قسمت قبل آرماتور برشی آن را حساب کردیم، در این قسمت آرماتور پیچشی را با فرض ارتفاع 45 سانتی متر (h) و پیچش وارده 8 کیلونیوتن متر، حساب می­کنیم: (کاور بتن 5 سانتی متر فرض شده است)

 

محاسبه آرماتور پیچشی تیر

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

آرماتور گذاری پیچشی در تیر بتنی

 

این محاسبات را با ویرایش 99 حساب می‌کنیم:

Tth طبق بند 9-8-6-2 داریم:

حداقل و حداکثر میلگرد ستون

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2. 2 محدودیت حداکثر و حداقل میلگرد ستون

در شروع این بخش ما برای شما یک ویدئو از دوره طراحی سازه سبزسازه آماده کرده ایم که می تواند برای شما بسیار مفید باشد، در این ویدئو به ضوابط ستون های در قاب های با شکل پذیری متوسط و ویژه میپردازیم.

 

 

در ستون، فولادهای طولی برای کمک به ظرفیت فشاری بتن و تحمل کشش احتمالی ناشی از لنگر خمشی تعبیه می­ شوند.

فولادهای عرضی به‌صورت تنگ بسته در فواصل مناسب، به ­عنوان قید جانبی برای آرماتورهای طولی عمل می­کنند و هم نقش اجرایی دارند و آرماتورهای طولی را در هنگام بتن ­ریزی و ارتعاش بتن، در جای خود مهار کرده و از چسبیدن آنها به بدنه­ ی قالب جلوگیری می­کنند.

برای آرماتورهای طولی ستون نیز همانند مقاطع دیگر محدودیت­هایی در نظر گرفته می­شود. حداقل آرماتور طولی در ویرایش 99 مبحث 9 مقررات ملی ساختمان 1 درصد و حداکثر آن ، 8 درصد می­باشد.

همچنین فولادهای عرضی با کاهش طول آزاد فولادهای طولی، از کمانش آن­ها تحت تنش­ های فشاری بالا جلوگیری کرده و مقاومت ستون را بالا می­برند. فولادهای عرضی به‌صورت تنگ بسته همچنین در مقابل نیروی برشی احتمالی موجود در ستون مقاومت می­کنند.

دورپیچ حلقوی (اسپیرال) در ستون علاوه بر تامین وظایف تنگ بسته، محصور شدگی مناسبی برای بتن هسته­ ی ستون فراهم می­کند. بنابراین شکل­ پذیری و مقاومت فشاری بتن هسته را افزایش می­ دهند.

ستون بتن ­آرمه مسلح به همراه دورپیچ به شکل اسپیرال، تحت فشار بالا و قبل از شکست، از شکل­پذیری مطلوبی برخوردار خواهد شد. این رفتار شکل­ پذیر تحت بارهای لرزه­ای و به خصوص بار زلزله، با تغییرشکل ستون، امکان جذب انرژی قابل توجهی قبل از فروریختن ستون را فراهم می­کند. محدودیت حداکثر فولاد طولی ستون به جهت جلوگیری از تراکم میلگرد و مشکلات اجرایی مرتبط با آن نظیر ویبره زدن است.

آیین نامه، حداقل تعداد میلگرد طولی در اعضای فشاری را 4 میلگرد در تنگ بسته­ ی مستطیلی و دایروی، 3 میلگرد در تنگ مثلثی و 6 میلگرد در حالت استفاده از دورپیچ مجاز می­نماید. حدقل فاصله بین میلگرد­های طولی باید بصورتی باشد که بتن بتواند به آسانی در داخل پوسته نفوذ کرده و فضای بین میلگردهای بیرونی و قالب را پر کند.

 

 

حداقل آرماتورهای طولی در بتن

شکل 2 حداقل تعداد آرماتورهای طولی اعضای فشاری با تنگ بسته مستطیلی، دایره‌ای و مثلثی و دورپیچ

 

2. 3 محدودیت حداقل و حداکثر آرماتور در دیوار برشی

دیوارهای برشی جزو اعضای مهم سازه­ای هستند. این دیوارها توسط آرماتورهای افقی و قائم مسلح شده ­اند. این آرماتورها نیز محدودیت­ هایی نظیر حداکثر و حداقل نسبت فولاد به سطح مقطع و فاصله آرماتورها را دارند. معمولا درصد آرماتورهای افقی و قائم باید در محدوده­ ی 0.02 و 0.0025 باشند البته این محدودیت­ ها جزئیات بیشتری دارند که در 9-19-4 و 9-23-4 ویرایش سال 92 و بندهای 9-13-5 تا 9-13-7 ویرایش سال 99 آمده است که این محدودیت ­ها را در این قسمت جمع ­بندی کرده­ایم.

تفاوت عمده بین این دو ویرایش، مقاومت فولاد مورد استفاده برای تعیین فاصله بین آرماتورها می­باشد که در ویرایش سال 92 این مقاومت 400 مگاپاسکال و در ویرایش سال 99 ، 420 مگاپاسکال درنظر گرفته شده است.

در دیوار برشی هم در راستای افقی و هم در راستای قائم به آرماتور نیاز داریم لذا باید حداکثر و حداقل مقدار آرماتورها در هر دو راستا رعایت شود. حداقل و حداکثر آرماتور افقی و قائم به مقاومت فولاد و قطر آرماتور استفاده شده نیز بستگی دارد. در قسمت جمع­بندی این بخش به روابط دقیق این محدودیت­ها اشاره شده است.

علاوه بر رعایت مقدار حداقل و حداکثر آرماتورهای قائم و برشی به‌صورت جدا از هم، آیین نامه در ویرایش 92 برای مجموع این آرماتورها نیز محدودیتی در نظر گرفته است:

((Ash+ Asn)/Lh)≤0.04

باید توجه داشت که حداکثر فاصله آرماتور افقی و قائم به طول دیوار نیز بستگی دارد که به این موضوع نیز در جمع بندی اشاره شده است.

 

حداقل و حداکثر آرماتور دیوار برشی

2. 4 محدودیت حداقل و حداکثر آرماتور در دال‌ها

دال بتنی نوعی سقف است که به صورت یکپارچه از مصالحی مانند بتن و فولاد ساخته می­شود که بسته به نسبت طول دهانه بزرگ به دهانه کوچک به دو نوع دال یک طرفه و دو طرفه تقسیم می­شوند. در صورتی که نسبت دهانه بزرگ‌تر به دهانه کوچک‌تر بیشتر از ۲ باشد و دال بر روی دو لبه مقابل قرار گیرد، از نوع یک طرفه خواهد بود. در دال‌های یک طرفه انتقال بارهای وارده در جهت طولی انجام شده و در راستای دهانه‌های کوچکتر، آرماتورهای طولی حداقل قرار داده می­شوند

اگر نسبت دهانه بزرگ‌تر دال نسبت به دهانه کوچکتر آن از ۲ کمتر باشد و دال به واسطه تکیه‌گاه در چهار ضلع خود پشتیبانی گردد، می‌توان گفت دال از نوع دو طرفه است. در این دال، آرماتورهای اصلی باید در هر دو جهت اجرا شوند زیرا نیرو هم در راستای طولی و هم عرضی منتقل می‌شود.

حداقل آرماتور خمشی دال در ویرایش 92 بستگی به fc بتن و fy آرماتور مصرفی دارد که هم در قسمت جمع ­بندی دال­ ها و هم در جدول جمع­ بندی انتهای مقاله بطور کامل شرح داده شده­اند.

در آیین‌نامه ویرایش 99 حداقل آرماتور خمشی دال به 0.0018Ag محدود شده و فاصله بین آرماتور ها باید از 5 برابر ضخامت دال و 30 سانتی­متر کمتر باشد.

محدودیت­ های آرماتورگذاری در دال­ها در بند 9-18-4-1 ویرایش سال 92 و بند 9-9-6 و 9-10-7 ویرایش سال 99 ذکر شده­اند. همچنین ضوابط فاصله­ گذاری آرماتور برشی طبق بند 9-2-3-7-10 و فاصله گذاری آرماتور خمشی در بند 9-10-7-3-2 ویرایش 99 انجام شود.

اصولا در دال­ها به دلیل محدودیت­ های اجرایی از ارماتور برشی استفاده نمی­کنند. ولی در صورت نیاز باید مطابق با 9-10-7-1-2-ب عمل کنیم.

در ویرایش 99 مبحث نهم مقررات ملی ساختمان این محدودیت آرماتور برشی برای دال یک طرفه طبق بند 9-9-6-2 و 9-11-5-2 و برای دال دو طرفه طبق بند 9-10-7-1-2 باید رعایت شود.

حداقل فاصله ارماتورهای خمشی باید طبق بند 9-10-7-3-2 و 9-21-2 رعایت شود:

 

حداقل و حداکثر آرماتور در دال‌ها در ویرایش 92 و 99

 

* در این قسمت s فاصله آرماتورها از یکدیگر و h ضخامت دال می­باشد.

به عنوان مثال اگر دالی به ضخامت 150 میلیمتر (h) داشته باشیم و بتن مصرفی مقاومت 24 مگاپاسکال داشته باشد (f’c) و مقاومت فولاد مصرفی 400 مگاپاسکال (fy) باشد:

 

 

 

 

در ویرایش 99 مبحث نهم داریم:

As≥0.0018*Ag   →  As≥0.0018*150=0.270mm2      →      مقدار آرماتور یک متر

5.2 محدودیت‌های دال دو طرفه

در ویرایش 99 فصلی مجزا برای طراحی دال دو طرفه در نظر گرفته شده است. سعی کردیم در این بخش بخش‌های مهم طراحی دال دو طرفه را جمع بندی کنیم:

 

محدودیت های آرماتور گذاری در دال بتنی

 

فاصله آرماتورهای خمشی دل دو طرفه طبق بند 9-10-7-3-2 و 9-21-2 به این صورت است:

 

 

3. نتیجه گیری

در این مقاله مقدار آرماتور مورد نیاز مقاطع، ضوابط حداقل و حداکثر نسبت آرماتور و فاصله حداقل و حداکثر آرماتورها در هر دو ویرایش را مطالعه و جمع­بندی کردیم و تفاوت­های این دو ویرایش را در بخش های مختلف بیان کردیم. در جدول های زیر خلاصه­ ای از ضوابط طراحی اعضای مهم را قرار داده­ایم که بر اساس ویرایش سال 92 و 99 می ­باشند.

 

ضوابط حداقل و حداکثر آرماتور در انواع مقاطع

 

4. معرفی پارامترهای پر کاربرد

در زیر، تعریف پارامترهای مورد استفاده در روابط ارائه شده در این مقاله ارائه شده است.

Av : مساحت آرماتور برشی

Ac : سطح محصور توسط محیط خارجی مقطع بتن

At : مساحت آرماتور پیچشی

Al : مساحت آرماتور طولی برشی

As : مساحت آرماتور

bw : عرض تیر.

d  : ارتفاع موثر تیر

Fc : مقاومت بتن
Fy : تنش تسلیم

Pc محیط بیرونی مقطع بتنی

Ph محیط سطح محصور شده بوسیله محورهای اضلاع خاموت بسته پیچشی بیرونی در مقطع

Tcr پیچش ترک خوردگی

Vu  : نیروی برشی وارده بر مقطع

Vc : نیروی برشی که توسط بتن تحمل می­شود

Φ:ضریب ایمنی جزئی مقاومت بتن که طبق بند 9-13-10-1-2 در قطعات پیش ­ساخته 0.7 و در قطعات درجا 0.65 در نظر گرفته می­ شود

ρ  : درصد آرماتور مقطع

 

منابع

  1. مبحث نهم مقررات ملی ساختمان، ویرایش سال 1392.
  2. مبحث نهم مقررات ملی ساختمان ویرایش 1399
  3. سازه ­های بتن­ آرمه تالیف دکتر داوود مستوفی ­نژاد

 

خرید لينک هاي دانلود

با عضویت بدون وارد کردن اطلاعات رایگان دریافت کنید.

دانلود و ذخیره فقط همین آموزش ( + عضو شوید و یا وارد شوید !)

دانلود سریع و رایگان

پیش از همه باخبر شوید!

تعداد علاقه‌مندانی که تاکنون عضو خبرنامه ما شده‌اند: 37,298 نفر

تفاوت خبرنامه ایمیلی سبزسازه با سایر خبرنامه‌ها، نوآورانه و بروز بودن آن است. فقط تخفیف‌ها، جشنواره‌ها، تازه‌ترین‌های آموزشی و ... مورد علاقه شما را هر هفته به ایمیلتان ارسال می‌کنیم.

نگران نباشید، ما هم مثل شما از ایمیل‌های تبلیغاتی متنفریم و خاطر شما را نخواهیم آزرد!

تولید کنندگان آموزش
با ارسال 29اُمین دیدگاه، به بهبود این محتوا کمک کنید.
نظرات کاربران
  1. علی

    سلام
    در مبحث ۹ ویرایش ۹۹ اطلاعاتی در مورد حداکثر میلگرد مجاز در دیوارهای برشی ارائه نشده؟ ممنون میشم اگر جایی هست توضیح بدید.

    پاسخ دهید

  2. مهندس علیرضا آران (پاسخ مورد تایید سبزسازه)

    سلام؛
    در بند ۹-۲۰-۴-۳-۲-۲ مبحث ۹ ویرایش ۹۲، نسبت میلگرد قائم به ۴% محدود شده بود. این محدودیت در آیین‌نامه ACI318-19 و مبحث نهم ویرایش ۹۹ وجود ندارد. با این حال توصیه می‌شود مقدار ۴% رعایت شود. توجه شود که با احتساب وصله پوششی، مقدار ۲% باید رعایت شود.

    پاسخ دهید

  3. آل کثیر

    با سلام
    باتشکر از شما بابت مطالب آموزشی خلاصه و مفیدتان
    یک سوال
    در محاسبه نسبت مقدار اهن به سطح مقطع در ستون بتنی
    از میلگرد اصلی و طولی یاد شد
    از میلگرد اور لب یا انتظار ستون و اصلی
    پس نقش خاموت در محاسبه چی میشه ؟
    من یک مقطع دارم ۱۲ تا قطر ۲۰
    که بعلاوه میلگرد انتظار میشوند ۲۴ عدد قطر ۲۰
    نسبت میشه ۰.۰۶۱
    در یک مقطع ۳۵ در ۳۵ ستون
    و در
    کلاف قطر ده
    اینجا کلاف را باید با یک نقشی در فرمول باید اورد
    چون فواصل در طول بحرانی ستون را ۱۲.۵ سانت اوردند .
    مشکل هم در ویبره پیش میاد در نتیجه پوکی و تخلخل بتن در پای ستون .
    لطفا دخالت کلاف در محاسبه نسبت مساحت فولاد به مساحت کل مقع بتن را شرح بدهید .
    متشکرم

    پاسخ دهید

  4. اقتدایی

    سلام لطفا در محاسبات سعی کنید ابعادی بدین که اجرایی باشه و دوما میلگرد زیاد نبره .چون درگیری بتن و میلگرد واقعا کم میشه و احتمال شکست طرد هم زیاد میشه.بهتره از ستون های کتابی استفاده بشه و البته که بحث طول مهاری میلگرد تیر و سای رو در نظر بگیرید.با تشکر اقتدایی (مهندسین مشاور پارسه بیرجند)۰۹۱۵۱۶۴۹۸۳۳

    پاسخ دهید

  5. مهندس علی پابخش (پاسخ مورد تایید سبزسازه)

    با سلام و خسته نباشید
    با عرض پوزش متوجه سوال شما نشدم. حداکثر درصد آرماتور طبق ضوابط آیین نامه در شکل پذیری متوسط برابر با ۸ درصد می باشد که در محل وصله های پوششی به ۴ درصد محدود می شود. البته بنا به دلایل اجرایی بهتر است این عدد به ۳ درصد محدود گردد. همچین باید به فاصله آرماتورها نیز توجه داشته باشید. به صورت کلی آیین نامه صحبت از خاموت در محاسبه درصد آرماتور نکرده است. فواصل خاموت ها نیز ضوابطی دارد که در آیین نامه آمده است.

    پاسخ دهید

  6. مریم صفاری

    سلام و وقت بخیر
    در خصوص حداکثر فاصله ارماتور های طولی در مبحث جدید بندی وجود نداره درسته؟
    صرفا فاصله ی ۱۵ یا سانتی سنجاقی ها اغنا بشه کافیه؟

    پاسخ دهید

  7. مهندس علی پابخش (پاسخ مورد تایید سبزسازه)

    سلم وقت بخیر
    حداکثر فاصله آرماتورهای طولی ستون بر اساس مهارشدگی در حداقل ۱۵۰ میلیمتر فاصله از هم می باشد. در آیین نامه aci بند ۲۵٫۷٫۲ در تصاویر بهتر توضیح داده شده است.

    پاسخ دهید

  8. علی مجد

    عالی، سپاس، ولی یکم به زبان ساده تر

    پاسخ دهید

  9. مهندس شکوه شیخ زاده (پاسخ مورد تایید سبزسازه)

    تشکر از همراهی شما
    چشم حتما به بخش آموزش منتقل میشه که در دستور کار قرار بدن

    پاسخ دهید

  10. کوروش

    سلام. مقاومت برشی بتن Vc با توجه به کدام رابطه آیین نامه محاسبه شده است؟ اگر ممکنه شماره رابطه آن را بگویید. در مبحث نهم ویرایش ۱۳۹۹ بند ۹-۸-۴-۴ روابط به کلی متفاوتی را ارائه داده و من نتونستم از اون ها استفاده بکنم.

    پاسخ دهید

  11. فاطمه آقایی

    فذمول اصلی همون بندی هست که شما فرمودین براساس بندهای آیین نامه ایی محاسبه کنید.

    پاسخ دهید

  12. مهندس شکوه شیخ زاده (پاسخ مورد تایید سبزسازه)

    سلام مهندس،من پیام شما رو به گروه پشتیبانی علمی سبز سازه انتقال خواهم داد و جواب رو در اسرع وقت برای شما ارسال خواهم کرد. 🌹

    پاسخ دهید

  13. اسی

    با سلام من یه پروژه دوطبقه دارم . ابعاد هر ستون ۳۰*۳۰ هستش با میلگر ۱۲ و فاصله ۴۰ برای خاموت در نظر گرفته شده است . ایا جواب می دهد یا نه. متشکرم و ممنون از راهنماییهای خوبتان

    پاسخ دهید

  14. مهندس علی پابخش (پاسخ مورد تایید سبزسازه)

    با سلام مهندس عزیز بهتر است حتما جزئیات طراحی خود را در نرم افزار مدلسازی کرده و با توجه به منطقه ساخت و بارهای وارده به سازه شما و همچنین در نظر گرفتن تمامی مشخصات دیگر مانند مقاومت فشاری مشخصه بتن، نوع و تعداد میلگردهای قرار داده شده در ستون و… به پاسخ پرسش خود برسید

    پاسخ دهید

  15. Sahand

    سلام. مقدار حداکثر آرماتور اشاره شده و بند ۹-۱۴-۵-۱ اشاره شده مربوط به آیین نامه مبحث ۹ قدیم است. در مبحث ۹ جدید این بند در بخش دیافراگم ها است و ارتباطی با تیرها ندارد.

    پاسخ دهید

  16. aliye

    با سلام
    با این اوصاف آیا ضابطه ای در خصوص محدودیت حداکثر میلگرد طولی تیر در مبحث ۹ ویرایش ۹۹ وجود نداره؟؟

    پاسخ دهید

  17. سلیمان سلیمان زاده

    با سلام و عرض ادب خدمت شما همکار گرامی , چرا آئین نامه برای آرماتورهای طولی ستونها فاصله حداکثری را در ویرایش ۹۹ مبحث ۹ قید نکرده اند

    پاسخ دهید

  18. aliye

    سپاسگزارم
    البته در خصوص قاب های خمشی با شکل پذیری زیاد محدودیت نسبت آرماتور کششی ۰٫۰۲۵ آمده…اما برای قاب ها با شکل پذیری کم و متوسط محدودیتی پیدا نکردم

    پاسخ دهید

  19. مهندس مرتضی قلندری (پاسخ مورد تایید سبزسازه)

    با عرض سلام
    https://www.uplooder.net/img/image/24/00544547c331fa901687c39854137b47/photo-2021-04-10-23-19-18.jpg

    طبق ضابطه بالا مقاطع تیر باید به صورت کنترل کشش طراحی شوند. اگر به بند ۹-۷-۴-۲ مبحث نهم مراجعه کنید باید کرنش آرماتور کششی بیشتر از ۰٫۰۰۵ شود تا مقطع کنترل کشش گردد. با دانستن این نکته می توانیم بر اساس روابط مبحث نهم به یک رابطه برای حداکثر آرماتور برسیم که مقدار آن بر اساس Fc=25 mpa و Fy=400 mpa برابر ۱٫۷% می باشد (Rho max=0.319*B1*f’c/fy). البته رعایت این درصد آرماتور برای مقاصد اجرایی مناسب نیست و بهتر است برای یک طرح بهینه درصد آرماتور را به ۱٫۲% محدود کنید.

    پاسخ دهید

  20. rostaminasabali@gmail.com

    سلام و عرض ادب. هرکار میکنم فایل اکسل دانلود نمیشه. امکانش هست به ایمیلم ارسال بفرمایید؟ ممنون میشم..

    پاسخ دهید

  21. پشتیبانی سبزسازه (پاسخ مورد تایید سبزسازه)

    سلام مهندس جان روزتون بخیر
    لطفا به پشتیبان فنی داخل تلگرام پیام بدین مشکلتون برطرف میشه
    @sabzsupport

    پاسخ دهید

  22. Rezaei

    سلام خسته نباشید یه پروژه بتنی ۶ طبقه واقع در شهر تهران هستش ستون های طبقه اول با ابعاد ۹۵*۹۵ با ۴۸ تا ارماتور ۲۲ ام جواب نداده هیچ مشکلی توی مدلسازی و بارگذاری ام نبوده هر دو جهت قاب خمشی هستش ارتفاع طبقات ۳٫۲ چون دانشجویی هستش دیوار برشی ام نمیشه اضافه کرد از اصل ۱۰۰-۳۰ ام فرار کردم. ولی باز مشکل حل نشد کسی میتونه بگه مشکل چیه

    پاسخ دهید

  23. حمید شادمان

    مهندس سلام
    مشکل شاید تو دریفته-عموما ۶ طبقه با قاب خمشی میشه جواب گرفت ولی مقاطع سنگین میشه و تیرهای با ارتفاع زیاد که بتن ریزی و مهارش سخته،بهتره از سیستم دوگانه ترکیبی قاب خمشی+دیوار برشی ویژه استفاده کنید

    پاسخ دهید

  24. حسن احتشام فر

    مشکل شما قسمت خود ایتبس هست.یبار ایتبس رو دوباره مدل سازی کنید منم خیلی وقتا این مشکل داشتم.

    پاسخ دهید

  25. عذرا قاسم زادگان

    سلام
    خب ابعاد این ستون برای یک ساختمان۶ طبقه بزرگ هست. شما مطمین هستید که مدلسازی و بارگذاری درست هست؟ و جهت تیر ریزی هاتون را بررسی کرده اید؟

    پاسخ دهید

  26. مهندس مرتضی قلندری (پاسخ مورد تایید سبزسازه)

    سلام
    این ابعاد برای یک سازه ۶ طبقه غیرمنطقی است. با اینکه گفتید مدلسازی و بارگذاری ایرادی نداشته ولی با این حال یک بازنگری مجدد در مدلتون داشته باشید. چون صد در صد یک جای کار رو اشتباه کردید.
    تعریف مقاطع، مصالح (به خصوص مدول الاستیسیته مصالح)، ضریب زلزله (شاید به اشتباه مقدار زیادی وارد کردید)، جرم موثر لرزه ای (Mass Source) و سایر موارد را بررسی مجدد کنید.

    پاسخ دهید

  27. جابر پروینی

    سلام برای یک ساختمان ۱۲ طبقه ممکن هست اکثر ستونها ۷۵٫۷۵با ۲۴ تامیلگرد ۱۸ در بیاد و با فاصله خاموتهای ۶ سانتی .

    پاسخ دهید

  28. مهندس علی پابخش (پاسخ مورد تایید سبزسازه)

    سوال شما بسیار کلی می باشد و به هیچ وجه نمی توان به این صورت راهنمایی کرد. شرایط پلان، نوع سیستم و تعداد دهانه های باربر جانبی، نوع خاک منطقه، محل ساخت پروژه و… روی نتایج تاثیر گذار است که باید در نرم افزار بررسی شود.

    پاسخ دهید

دریافت رایگان ایبوک طراحی سازه بتنی 
نگران نباشید ایمیل هرز برایتان ارسال نمی کنیم. ایمیل شما نزد ما محفوظ است.
close-link
question