معرفی تکنیک های تندخوانی برای قبولی در آزمون های نظام مهندسی

با مطالعه این مقاله چه می آموزیم؟

• 1. چگونه میتوان تندخوانی کرد؟
• 2. عادات غلط مطالعه
  • 1.2. خواندن با صدای بلند
  • 2.2. زیر لب خوانی
  • 3.2. خواندن و تکرار کلمات در ذهن
  • 4.2. برگشت‌خوانی
  • 5.2. میدان دید محدود
• 3. راهکاری برای افزایش میدان دید
  • 1.3. تمرکز حواس
• 4. سرعت مطلوب مطالعه چه مقدار است؟
• 5. افزایش سرعت چشم با سطحی‌خوانی و اسکن کردن
• 6. انواع تکنیک‌های اسکن
  • 1.6. روش مبتدی (یک انگشتی)
  • 2.6. روش نیمه‌حرفه‌ای (سه انگشتی)
  • 3.6. روش حرفه‌ای (چهار انگشتی)
• 7. تند خوانی مجلات (یکی از بهترین تکنیک‌های تند خوانی)
• 8. معجزه‌ی تمرین
  • 1.8. با متون ساده آغاز کنید
  • 2.8. از خط‌بر یا انگشت استفاده کنید
  • 3.8. تمرین ۳ ثانیه‌ای؟!
  • 4.8. تمرین با کتاب برعکس!
  • 5.8. جستجوی اعداد
  • 6.8. سرعت سطری
  • 7.8. جستجوی اعداد پیشرفته
• 9. مؤثرترین تمرینات افزایش حوزه دید
  • 1.9. اولین تمرین حوزه دید
  • 2.9. حوزه دید متنی
• 10. پرسش و پاسخ
• 11. نتیجه گیری

1. چگونه میتوان تندخوانی کرد؟

پیش از هر چیز باید با مهم‌ترین عاملی که نمی‌گذارد ما آن‌چنان که باید بادقت و سرعت مطالب را بخوانیم، آشنا شویم: بله درست حدس زدید، استرس.
استرس و ترس از درک‌نکردن خوب مطلب یکی از مهم‌ترین مشکلاتی است که مانع درست خواندن می‌شود و به همین خاطر، داشتنِ اعتمادبه‌نفس هنگام مطالعه یکی از بهترین راهکارهایی است که می‌تواند کیفیت خواندن ما را بالا ببرد.

شکل 1

2. عادات غلط مطالعه

1.2. خواندن با صدای بلند

حتماً شما هم افرادی را دیده‌اید که فکر می‌کنند با بلندخوانی، مطالب را بهتر فرامی‌گیرند؛ درحالی‌که این نوع از خوانش، مانع تندخوانی است ضمن این که موجب خستگی جسمی و کاسته‌شدن از انرژی فرد می‌شود و امکان مطالعه در مکان‌های عمومی مثل کتابخانه‌ها را نیز برای افراد محدود می‌کند.

2.2. زیر لب‌خوانی

زیر لب‌خوانی هم مانند بلند خواندن، یکی از موانع اصلی تندخوانی است. زیر لب‌خوانی یعنی کلمات را زمزمه کنید به‌طوری‌که صدای خواندن کلمات را در گوش خود بشنوید. حرکت‌دادن لب هنگام خواندن نیز حالتی از زیر لب‌خوانی است. این عادت اشتباه نیز مانع تندخوانی است؛ زیرا در این نوع مطالعه‌کردن، بیشترین سرعت مطالعه شما متناسب با سرعت حرف‌زدن شما می‌شود؛ یعنی دویست کلمه در دقیقه و حتی کمتر از آن که سرعت خیلی پایینی است. برای مطالعه با سرعت زیاد و درک بالا باید بی‌صدا بخوانید؛ یعنی بین نگاه و مغز خود رابطه مستقیم برقرار کنید. حتماً به این موضوع توجه داشته باشید که مغز و نگاه برای مطالعه، نیازی به شنیدن کلمات به‌منظور درک معنای آن ندارد.

3.2. خواندن و تکرار کلمات در ذهن

خواندن و تکرار کلمات در ذهن هم به دلیل وقتی که از خواننده هنگام مطالعه می‌گیرد، از موانع تندخوانی به شمار می‌رود. در این حالت، لب‌ها بی‌حرکت هستند و ارتعاش در گلو احساس نمی‌شود؛ ولی کلمات در ذهن تکرار می‌شوند، برای ترک این عادت در حین خواندن سعی کنید با مجسم کردن صحنه یا تصویر آن چه انجام می‌شود ذهن خود را مشغول کنید.

4.2. برگشت‌خوانی

برگشت‌خوانی، یعنی برگشتن به کلمات یا خطوط قبلی و دوباره خواندن آن‌ها که بسیاری از خوانندگان به‌خاطر وسواس زیاد در مطالعه آن را انجام می‌دهند. این عادت اشتباه یکی از بدترین و وقت‌گیرترین عادت‌های نامناسب در مطالعه است که باید آن را هم به‌تدریج کنار گذاشت.

5.2. میدان دید محدود

یکی دیگر از موانع تندخوانی مطالعه با کانون دیدی محدود و بی‌انعطاف است؛ زیرا چشم‌های ما عادت کرده است هر بار فقط یک یا دوکلمه را ببیند و به‌این‌ترتیب سرعت خود را کاهش می‌دهد. این امر سرعت شما را به‌شدت کم می‌کند. فردی که مهارت‌های مطالعه دارد به‌هیچ‌وجه اجازه نمی‌دهد که چشمش بیش از یک‌لحظه روی چند کلمه یا نشانه مکث کند.

3. راهکاری برای افزایش میدان دید

از اولین قدم‌های یادگیری مهارت تندخوانی افزایش میدان دید است که به‌واسطه آن می‌توانید با سرعت بالا در مطالعه نتیجه بهتری بگیرید. چشم، تنها وسیله برای دیدن و به‌عبارت‌دیگر یک عامل واسطه است. ما با چشم نمی‌خوانیم؛ بلکه این کار را با مغزمان انجام می‌دهیم. چشم، تنها تصاویر را به مغز منتقل می‌کند؛ اما عمل اصلی دیدن در مغز انجام می‌شود. چشم اگر خوب آموزش‌دیده باشد، می‌تواند چند کلمه را درآن‌واحد تصویربرداری و به مغز ارسال کند. مغز در مقایسه با چشم از سرعت بیشتری برخوردار است. شما باید به چشمان خود بیاموزید که به‌جای تک‌تک کلمات، مجموعه‌ای از کلمات را در نظر داشته باشد؛ به‌این‌ترتیب، چشم در یک سطر، توقف‌های کمتری خواهد داشت.

شکل 2

1.3. تمرکز حواس

یکی از روش‌های شناخته‌شده بدین صورت است که روی یک تصویر ساده مانند یک مثلث قرمز تمرکز کنید و سپس تلاش کنید که این تصویر را به‌وضوح با چشم ذهن خود ببینید. اگر تصویر تیره یا ناواضح شد، دوباره و دوباره آن را به‌وضوح مجسم کنیم و با مداخله مداوم ذهن مقابله نماییم. ذهن به‌تدریج دست از مقاومت برمی‌دارد و آرام می‌شود و ما بیشتر و بیشتر بر افکارمان کنترل پیدا می‌کنیم. به‌خاطر داشته باشید که افزایش تمرکز و کنترل ذهن کاری سخت و زمان‌بر است.

شکل 3

4. سرعت مطلوب مطالعه چه مقدار است؟

پیش از هر چیز اجازه دهید که ما نحوه محاسبه سرعت خواندن را با شما در میان بگذاریم. ما برای محاسبهٔ سرعت مطالعه به نحو زیر عمل می‌کنیم:
برای نمونه یک متن کوتاه را در نظر داشته باشید (مثلاً یک متن ۵۰ خطی)، سپس تعداد متوسط کلمات هر سطر را به دست آورید (که چیزی معادل ۱۰ کلمه در هر سطر می‌شود) و سپس آن را در تعداد سطرها ضرب کنید، ۵۰۰ = ۱۰ × ۵۰. متن را می‌خوانید و زمان آن را ثبت می‌کنید و سپس با استفاده از فرمول زیر سرعت مطالعه خود را به دست می‌آورید:

5. افزایش سرعت چشم با سطحی خوانی و اسکن‌کردن

اولین گام در تندخوانی اسکن‌کردن یا سطحی خوانی متن است؛ بنابراین برای رسیدن به این منظور باید تمام مطالب موجود در متن موردنظر را به جز اندیشه و نکته اصلی هر پاراگراف نادیده بگیرید. این اولین تجربه در حذف بخش بزرگی از مطالب متنی است که مطالعه می‌کنید. این کار را بدون هیچ‌گونه احساس گناهی انجام دهید و نگران نباشید.

فقط سعی کنید که مقصود اصلی و نکته موردنظر نویسنده را دریابید و با علاقه به مطالعه ادامه دهید. برای انجام بهتر این کار، باید سرعت خواندنتان را افزایش دهید، فهرست مطالب را نگاه کنید، به عناوین اصلی و فرعی توجه کنید و با مرور اجمالی از اصل مطالب آن سر در آورید. فرایند سطحی خوانی معمولاً به این صورت است که ابتدای هر پاراگراف خوانده می‌شود تا سریع بتوان تصمیم‌گیری که آیا هنوز می‌توان اطلاعات بیشتری از این پاراگراف به دست آورد و به سؤالات مرتبط با خواندن پاسخ داد یا خیر. برخی افراد این کار را به طور طبیعی انجام می‌دهند؛ اما سایرین باید آن را با تمرین فرابگیرند.

سطحی خوانی معمولاً با سرعتی بالا حدود ۷۰۰ کلمه در دقیقه و بیشتر انجام می‌شود این در حالی است که خواندن معمولی سرعتی برابر ۲۰۰ تا ۲۵۰ کلمه در دقیقه است. اسکن‌کردن هم به معنای داشتن نگاه فعالانه فرد برای گرفتن اطلاعات و استفاده از آن‌ها برای ایجاد یک نقشه ذهنی است (نظم‌دادن به اطلاعات در یک طبقه‌بندی بصری است به‌طوری که از طریق آن بتوان اطلاعات مرتبط در متن را برای درک بهتر به هم مرتبط کرد.) اسکن‌کردن شامل گرفتن نکات اصلی، سر تیترها و اطلاعات مهم متن است.

6. انواع تکنیک‌های اسکن

1.6. روش مبتدی (یک انگشتی)

برای شروع، یک کتاب را در نظر بگیرید و از یک نفر بخواهید لغتی را در صفحه مشخص کند و شما با یک انگشت به‌صورت عمودی یا افقی، دنبال لغت موردنظر بگردید تا آن لغت را پیدا کنید. به همین سادگی!

2.6. روش نیمه‌حرفه‌ای (سه انگشتی)

همان کاری که در روش مبتدی انجام دادیم را این بار با سه انگشت انجام می‌دهیم، به این صورت که با استفاده از سه انگشت، به دنبال ۳ کلمۀ مشخص‌شده توسط شخصی دیگر، خواهیم بود. این مرحله حوزۀ دید شما را به چالش می‎‌کشد. سعی کنید در هر صفحه، بعد از دو یا حداکثر سه بار حرکت انگشتان، کل صفحه را بررسی کنید.

3.6. روش حرفه‌ای (چهارانگشتی)

قبل از انجام دو مرحلۀ قبل، به سراغ این مرحله نروید! این مرحله نیاز به گذراندن تمرینات مربوط به حوزۀ دید دارد، چراکه در این قسمت باید یکبار با استفاده از جستجوی عمودیِ صفحه، تمام کلمات را از جلوی چشمانتان بگذرانید و کلمۀ موردنظر را بیابید.

7. تندخوانی مجلات (یکی از بهترین تکنیک‌های تندخوانی)

به این تکنیک به‌عنوان یک دست‌گرمی نگاه کنید! درست مثل گرم‌کردن با حرکات کششی برای ورزش‌کردن، می‌توان با استفاده از مجلاتی که از موضوع و کلیت محتوای متون مطلع هستید، قبل از مطالعه متون دیگر آمادگی لازم برای شروع را داشته باشید. در اکثر مطالبی که مطالعه می‌کنیم، پاراگراف اول نوعی معرفی از آنچه که کل متن ارائه می‌دهد، است. همچنین، پاراگراف آخر خلاصه‌ای از آنچه که در متن گفته شد، خواهد بود. بهتر است قبل از شروع به خواندن متن، از موضوع و محوریت متن اطلاع داشته باشیم، این کار باعث ایجاد آمادگی ذهنی برای مغز می‌شود و روند مطالعه را بهبود می‌بخشد.

شکل 4

8. معجزه تمرین

هر چقدر بگوییم تمرین باز هم کم است. بگذارید خیالتان را راحت کنیم، بدون تمرین تمامی نکات گفته شده بی‌فایده هستند. آموزش‌ها و تکنیک‌ها باید در یک برنامه‌ریزی منظم روزانه تکرار شوند تا نتیجۀ دلخواه به دست آید. در تمرینات روزانه خود نکات زیر را رعایت کنید:

1.8. با متون ساده آغاز کنید

به‌هیچ‌وجه از متون سنگین و پیچیده برای تمرین تندخوانی استفاده نکنید. رمان‌هایی که با یک‌بار خواندن آن‌ها متوجه مطلب می‌شوید، بهترین انتخاب هستند.

2.8. از خط‌بر یا انگشت استفاده کنید

با این کار به مغز و چشم‌های خودفرمان می‌دهید تا با همدیگر هماهنگ شوند، این مورد را فراموش نکنید.

3.8. تمرین ۳ ثانیه‌ای؟!

برای انجام این تمرین، کتاب را به سه قسمت عمودی تقسیم کنید (هر خط به سه قسمت تقسیم می‌شود.) در این تمرین با ریتم آهسته ۱ … ۲ … ۳ که تقریباً یک ثانیه بین هر کدام فاصله است، شروع به خواندن می‌کنیم و با انگشت مسیر خواندن را طی کرده و به این صورت با هر شماره، انگشت به قسمت بعدی می‌رود. بعد از ۳ ثانیه، خواندن آن یک خط تمام می‌شود و به همین منوال خواندن متن را ادامه می‌دهیم. این تمرین را برای حداقل ۵۰ صفحه، تکرار کنید. حین انجام تمرین ۳ ثانیه‌ای رفته‌رفته فاصله ۱ ثانیه‌ای را کمتر و کمتر می‌کنیم.

4.8. تمرین با کتاب برعکس!

تمرین با کتاب برعکس، یک تمرین چالش‌برانگیز است که تندخوانی را وارد مرحله‌ای جدید می‌کند. در ابتدای انجام این تمرین، درک از متن بسیار پایین خواهد بود، اما رفته‌رفته این موضوع حل می‌شود و درک مطلب افزایش پیدا می‌کند.

شکل 5

5.8. جستجوی اعداد

در شکل زیر اعداد ۱ تا ۵۰ به‌صورت به‌هم‌ریخته قرار دارند. در این تمرین باید سعی کنید تا با حرکت چشم‌ها به ترتیب این اعداد را پیدا کنید. زمان این کار را یادداشت کرده و سعی کنید در دفعات بعدی این زمان را کاهش دهید.

شکل 6

6.8. سرعت سطری

این تمرین یکی از معروف‌ترین تمرین‌های تندخوانی دنیاست. با حرکت چشم‌ها و با بالاترین سرعت ممکن، خطوط بین عددهای ۱ و ۲ را دنبال کنید.

7.8. جستجوی اعداد پیشرفته

این تمرین یکی از تمرین‌های کتاب تونی بوزان، نابغه تندخوانی و تقویت حافظه است که باید عدد نوشته شده در ستون سمت چپ را در بین ستون‌های دیگر پیدا کنید.

9. مؤثرترین تمرینات افزایش حوزه دید

1.9. اولین تمرین حوزه دید

این تمرین شما را با نحوۀ انجام تمرین‌های حوزۀ دید آشنا می‌کند؛ در این تمرین باید سعی کنید تا با تمرکز روی ستون وسط، ستون‌های سمت راست و چپ آن را، حتی به‌صورت مبهم و تار، مشاهده کنید.

شکل 9

2.9. حوزه دید متنی

این تمرین یکی از پیشرفته‌ترین تمرین‌های حوزۀ دید است. در این تمرین سعی کنید تا با تمرکز بر روی خط وسط، متن سمت چپ و راست آن را تشخیص دهید.

شکل 10

10. پرسش و پاسخ

نتیجه‌گیری

ما در این مقاله سعی کردیم تا نکات کلیدی و مهم مهارت تندخوانی و تقویت حافظه به شکل عام و مهارت تندخوانی فانتوم را به شکل خاص برای شما توضیح دهیم. امیدواریم این مقاله به شما کمک کرده باشد تا هرچند کوتاه ولی در حد امکان به شکل چندجانبه‌ای با این مهارت مهمِ مطالعه آشنایی پیدا کرده باشید. همیشه به یاد داشته باشید، فقط ۴٪ افراد جامعه خوشحال، ثروتمند، موفق هستند؛ بنابراین اگر دوست دارید جزو این ۴٪ باشید و در شرایط بحرانی هم به‌راحتی از زندگی لذت ببرید و تا بی‌نهایت پیشرفت کنید باید فانتوم بودن را یاد بگیرید و یادتان باشد فقط یک‌بار زندگی خواهیم کرد پس فرصت آموختن را از دست ندهیم.