کاربرد ماشین حساب در آزمون نظام مهندسی

با مطالعه این مقاله چه می آموزیم؟

• 1. اهمیت ماشین‌حساب
• 2. اهمیت ماشین حساب در آزمون نظام مهندسی
  • 1.2. چرا باید در آزمون از ماشین‌حساب استفاده کرد؟
  • 2.2. آیا در آزمون نظام مهندسی استفاده از ماشین‌حساب مجاز است؟
• 3. ویژگی‌های ماشین‌حساب خوب
• 4. ماشین حساب مناسب آزمون نظام‌مهندسی
  • 1.4. کار با ماشین‌حساب
    • 1.1.4. محاسبه فاکتوریل
    • 2.1.4. محاسبه لگاریتم بر مبنای 10
    • 3.1.4. محاسبه توان و جذر عدد به توان دلخواه
    • 4.1.4. تبدیل مختصات قطبی به دکارتی و برعکس
• 5. آیا نیاز به برنامه‌نویسی با ماشین‌حساب هست؟
  • 1.5. انجام برنامه‌نویسی در ماشین‌حساب چقدر زمان نیاز دارد؟
• 6. برنامه‌نویسی‌های مفید در ماشین‌حساب برای استفاده در آزمون نظام مهندسی
  • 1.6. مکانیک خاک و پی (مبحث ۷)
  • 2.6. تحلیل سازه‌ها و استاتیک
  • 3.6. سازه‌های فولادی (مبحث ۱۰)
  • 4.6. سازه‌های بتن مسلح (مبحث ۹)
  • 5.6. بارگذاری سازه‌ها (مبحث ۶)
• 7. محدودیت در انتخاب ماشین‌حساب برای آزمون نظام مهندسی
• 8. پرسش و پاسخ
• 9. نتیجه گیری

1. اهمیت ماشین حساب

برای قبولی در آزمون محاسبات و آزمون نظارت و اجرا نظام‌ مهندسی باید برنامه‌ریزی هدفمندی داشته باشیم برای رسیدن به این اهداف ابزار و وسایل مناسب مهم‌ترین نقش را ایفا می‌کنند از جمله این ابزار و وسایل می‌توان به کلیدواژه، چارت و خلاصه مبحث و…. اشاره کرد. در این میان بعضی از ابزار نقش کلیدی در قبل و حین آزمون دارند که مهم‌ترین آن ماشین‌حساب است.

اگر بخواهیم درباره ماشین‌حساب و نقش آن در مهندسی عمران صحبت کنیم همین بس که محاسبات مهم و قابل‌استناد بدون ماشین‌حساب قابل‌انجام نبوده و درکل بدون ماشین‌حساب نمی‌توان به جواب دقیق و موردنظر دست پیدا کرد.

شکل 1 اهمیت ماشین حساب

2. اهمیت ماشین حساب در آزمون نظام مهندسی 

باتوجه‌به تستی بودن و زمان کمی که برای پاسخ‌گویی برای هر تست وجود دارد و مسئله مهم‌تر گرایش طراحان آزمون نظارت و اجرا به سمت سؤالات مفهومی و محاسباتی، استفاده از ماشین‌حساب اگر مهم‌ترین عامل نبوده، بدون شک در زمره تأثیرگذارترین عامل موفقیت در آزمون است.

فضای حاکم بر آزمون و کمبود وقت که بیشتر داوطلبین با آن مواجه هستند باعث به‌وجودآمدن خطا در حل مسئله می‌شود؛ بنابراین استفاده از ماشین‌حساب امری ضروری و اجتناب‌ناپذیر است.

1.2. چرا باید در آزمون از ماشین‌حساب استفاده کرد؟

آزمونی که پر از مسائل با حجم محاسبات بالا و پیچیده است بدون استفاده از ماشین‌حساب غیرقابل‌تصور است. از مهم ترنی دلایلی که می‌توان برای استفاده از ماشین‌حساب نام برد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. کمبود زمان (1 تا 3 دقیقه برای هر تست)
2. پاسخگویی به سؤالات بیشتر
3. دقت بالای محاسبات
4. حذف خطاهای محاسباتی به‌صورت دستی
5. سرعت عمل و در نتیجه آرامش خاطر از صحت پاسخ‌ها

2.2. آیا استفاده از ماشین حساب در آزمون نظام مهندسی مجاز است؟

استفاده از ماشین‌حساب در همه صلاحیت‌ها در همه رشته‌ها مجاز است طبق متن دفترچه آزمون که در هر دوره منتشر می‌شود به نوع ماشین‌حساب اشاره‌ای نشده است و هر نوع ماشین‌حساب را مجاز دانسته و اجازه استفاده از آن را داده است پس هیچ نگرانی و استرسی بابت استفاده از ماشین‌حساب در جلسه آزمون وجود ندارد.
ولی به دلیل شباهت برخی مدل‌های دارای صفحه رنگی یا صفحه چراغ‌دار به تلفن همراه، توصیه می‌شود از مدل‌های قدیمی‌تر استفاده شود.

3. ویژگی‌های ماشین‌حساب خوب

حال که به اهمیت و ارزش ماشین‌حساب در جلسه آزمون پی بردیم وقت آن است که بدانیم این ابزار مهم و کلیدی باید ویژگی‌ها و خصوصیاتی داشته باشد البته قبل از آنکه بخواهیم در مورد ویژگی‌های ماشین‌حساب خوب صحبت کنیم باید به این سؤال پاسخ دهیم که ماشین‌حساب را برای چه منظور و چه کاربردی می‌خواهیم (چه انتظار و استفاده‌ای از ماشین‌حساب داریم؟) پاسخ این سؤال این دید را به ما می‌دهد که چه ماشین‌حسابی را باید انتخاب کرد که بتوان بیشترین استفاده را از آن کرده و بهترین کارایی را در حوزه کاری موردنظر داشته باشد.

ماشین‌حسابی خوب محسوب می‌شود که دارای بیشترین کارایی و عملکرد باشد.

تا اینجا با ویژگی‌های مختلف ماشین‌حساب‌های مهندسی آشنا شدیم در ادامه به معرفی برخی از مدل‌های ماشین‌حساب‌های مهندسی موجود در بازار می‌پردازیم تا به شما در خرید هر یک از این مدل‌ها بر اساس زمینه کاری و تخصصی خود کمک کنیم.

شکل 5 (معرفی انواع ماشین‌حساب‌ها)

شکل 6

4. ماشین‌حساب مناسب آزمون نظام مهندسی

باتوجه‌به نکات گفته شده در بالا می‌توان به این نتیجه رسید که همراه‌داشتن یک ماشین‌حساب مهندسی که بتواند محاسبات دقیق و پیچیده را برای ما انجام دهد کاملاً ضروری است.

نکته‌ای که مشخص است این است که ماشین‌حساب‌های مهندسی تقریباً عملکرد یکسانی دارند مسئله این است که خواسته خود را از ماشین‌حساب مشخص کرده و مهم‌تر از آن کار با ماشین‌حساب را یاد بگیریم تا بتوانیم از تمام امکانات آن استفاده کنیم و سرعت عمل خود را در زمان آزمون بالا ببریم و استفاده از آن را فقط به زمان آزمون موکول نکنیم. شاید باورتان نشود؛ ولی کار با ماشین‌حساب مهندسی هم خودش یک مهارت است و نیاز به تکرار و تمرین دارد.

چه بسیار مهندسینی که تنها زمان آزمون از ماشین‌حساب مهندسی استفاده کردند و نه‌تنها برای آنها راهگشا و موجب سرعت عمل نشده؛ بلکه به علت مسلط نبودن کار با ماشین‌حساب در آزمون موفق نبوده‌اند و مهم‌ترین دلیل عدم موفقیت خود را این مسئله عنوان کرده‌اند.

1.4. کار با ماشین حساب

ماشین‌حساب‌های مهندسی امکانات زیادی دارند برای سرعت‌بخشیدن به اعمال محاسبات باید توانایی استفاده از کلیدها و روش‌های محاسباتی در ماشین‌حساب موجود را کسب کرد. به‌عنوان‌مثال کاربرد چند کلید اصلی ماشین‌حساب مهندسی را مشاهده می‌کنید:

شکل 7 (کلیدهای کاربردی در ماشین‌حساب)

شکل 9 (ماشین‌حساب مناسب برای آزمون نظام مهندسی)

1.1.4. محاسبه فاکتوریل

برای به‌دست‌آوردن فاکتوریل یک عدد از ابتدا آن عدد را داخل ماشین‌حساب وارد کرده سپس SHIFT و دکمه X-1   را می‌زنید.

2.1.4. محاسبه لگاریتم بر مبنای 10

محاسبه لگاریتم بسیار ساده است فقط کافی است دکمه log را فشار دهید و بعد عدد موردنظر خود را وارد کنید. اگر SHIFT را همراه با دکمه log بزنید می‌توانید هر عددی را به توان 10 محاسبه منید. همچنین برای محاسبه لگاریتم عدد نپر از دکمه بغلی log یعنی ln می‌توان استفاده کرد.

3.1.4. محاسبه توان و جذر عدد به توان دلخواه

در ماشی حساب‌های مهندسی برای محاسبه اعداد به توان 2 و 3 می‌توان از دکمه‌های مخصوص آنها استفاده کرد که X2 و X3 هستند. اگر قبل از استفاده از این دکمه‌ها SHIFT را بزنید بجای توان جذر آنها را برای شما به دست میاورد. برای محاسبه اعداد به توان غیر 2 و 3 از ∧ استفاده می‌شود به این صورت که اول پایه را وارد کرده سپس ∧ را وارد کرده و بعد توان مدنظر را وارد می‌کنیم. برای جذر گرفتن با فرجه دلخواه هم ابتدا فرجه را وارد کرده سپس SHIFT را با دکمه ∧ و بعد از آن عددی که می‌خواهیم از آن جذر گرفته شود را وارد می‌کنیم.

4.1.4. تبدیل مختصات قطبی به دکارتی و برعکس

دکارتی 3 و ۴ می‌شود 5 با زاویه 53.13 که نمایش آن به‌صورت  3 + 553.13j  است. برای ثبت این محاسبات داخل ماشین‌حساب به گونه زیر عمل می‌کنیم:

و عکس عمل بالا به این صورت است:

5. آیا نیاز به برنامه‌نویسی با ماشین‌حساب هست؟

باتوجه‌به پیشرفته‌شدن ماشین‌حساب‌ها و توانایی برنامه‌نویسی در آنها می‌توان برای دقت و سرعت بالا در انجام محاسبات و کنترل پاسخ با ضوابط و محدودیت‌های آیین‌نامه‌ای، هنگام کسب آمادگی برای آزمون‌های نظام‌مهندسی برنامه‌نویسی‌های مختلف و کاربردی را انجام داد.

1.5. انجام برنامه‌نویسی در ماشین‌حساب چقدر زمان نیاز دارد؟

برنامه‌نویسی مقوله‌ای نسبتاً دشوارمی باشد و یادگیری و پیاده‌سازی آن زمان‌بر است، دراین‌خصوص باید حتماً آموزش‌های تخصصی صورت گیرد و یا اینکه به مؤسسات ویژه این کار مراجعه کرد و برنامه‌های از قبل آماده را تهیه و بر روی ماشین‌حساب خود اعمال کرد و تحت آموزش قرار گرفت.

برنامه‌نویسی برای آزمون محاسبات خیلی کاربردی خواهد بود به‌این‌علت که به‌جای صرف وقت زیاد برای رسیدن به جواب می‌توان با داشتن یک برنامه درست در ماشین‌حساب و تسلط به کار با آن ماشین‌حساب، در برخی سؤالات حتی زیر یک دقیقه به جواب درست دست‌یافت.

در خصوص این موضوع پیشنهاد می‌شود چندین ماه قبل‌تر از تاریخ آزمون به سراغ آن رفت تا از زمان موردنیاز برای مطالعه و تست‌زنی گرفته نشود و هم اینکه به تسلط کافی برای کارکردن با برنامه‌های اعمال شده در ماشین‌حساب دست‌یافت.

6. برنامه‌نویسی‌های مفید در ماشین‌حساب برای استفاده در آزمون نظام مهندسی

1.6. مکانیک خاک و پی (مبحث ۷)

1. برنامه ترسیم دایره موهر
2. برنامه محاسبه تبدیلات تانسور تنش
3. برنامه محاسبه پارامترهای مقاومتی خاک از آزمایش‌ها
4. برنامه محاسبه تنش کل و مؤثر و فشار آب حفره‌ای درجا
5. برنامه محاسبه فشار جانبی وارد بر سازه‌های نگهدارنده
6. برنامه یافتن بیشترین و کمترین بارگذاری در زیر پی و…

2.6. تحلیل سازه‌ها و استاتیک

1. برنامه محاسبه مرکز سطح مقاطع مرکب
2. برنامه محاسبه ممان اینرسی مقاطع
3. برنامه آنالیز خرپا
4. برنامه آنالیز تیرهای معین و نامعین و…

3.6. سازه‌های فولادی (مبحث ۱۰)

1. برنامه ترکیبات بارگذاری به روش حالت مقاومت نهایی
2. برنامه محاسبه سطح خالص مقطع در مقاطع تحت کشش

4.6. سازه‌های بتن مسلح (مبحث ۹)

1. برنامه تبدیلات نمونه‌های بتنی
2. برنامه ترکیبات بارگذاری به روش حالت حدی
3. برنامه‌های مختلف برای آنالیز انواع تیر در وضعیت‌های مختلف الاستیک، الاستوپلاستیک، متوازن، کم فولاد، پرفولاد و…

5.6. بارگذاری سازه‌ها (مبحث ۶)

1. برنامه‌های ترکیبات بارگذاری به روش‌های حالت مقاومت نهایی – حالت حدی نهایی
2. برنامه تحلیل استاتیکی معادل بارها
3. برنامه توزیع بار زلزله در ارتفاع
4. برنامه محاسبه لنگر پیچشی بار زلزله

7. محدودیت در انتخاب ماشین‌حساب برای آزمون نظام مهندسی

دراین‌خصوص تنها باید به این موضوع توجه شود که ماشین‌حساب موردنظر نباید حافظه داخلی و رم نداشته باشد و حتی اگر هم رم، داخل ماشین‌حساب قرار داده نشود باز هم بهتر است آن را سر جلسه نبرید و از ماشین‌حساب دیگری استفاده کنید؛ چون درصورتی‌که مراقبان آن را مشاهده کنند، بازرسی دقیق موجب حواس‌پرتی و به‌هم‌خوردن تمرکز در سر جلسه آزمون خواهد شد.

به جز مورد ذکر شده، محدودیتی جهت بردن ماشین‌حساب وجود ندارد؛ چون آزمون‌های نظام‌مهندسی کتاب‌باز است و دراین‌خصوص مشکلی نیست.
استفاده از ماشین‌حساب 5800 برای آزمون‌های نظام‌مهندسی کفایت می‌کند.

8. پرسش‌وپاسخ

نتیجه‌گیری

همان‌طور که در این مقاله مشاهده کردید یادگیری نحوه کار با ماشین‌حساب قبل از آزمون برای داوطلبان الزامی است. ماشین‌حسابی را که طی روزهای تمرینات و مطالعه از آن استفاده کرده‌اید، از روز قبل مجدداً چک کنید. تنظیمات و باطری را بررسی کرده و یک دور کلیه دستورات، تبدیل واحد و  فرمول‌ها و سایر موارد موردنیاز را بررسی کنید. در هنگام استفاده از ماشین‌حساب، برخی مسائل را دوباره محاسبه کنید تا از هرگونه فشردن کلید اشتباه جلوگیری شود.
امیدواریم این مقاله برایتان مفید بوده باشد.