مراحل اخذ پروانه نظارت؛ صفر تا صد مراحل صدور پروانه نظارت با چک لیست رایگان (آپدیت 1402)

مراحل اخذ پروانه نظارت چیست؟ مدارک لازم جهت صدور پروانه نظام مهندسی چه می باشد؟ مدت زمان صدور پروانه نظام مهندسی چقدر است؟

در سال‌های اخیر به دلیل افزایش مهندسان فارغ‌التحصیل شده و کاهش فرصت‌های شغلی، گرایش مهندسان به اخذ پروانه اشتغال نظارت و طراحی بیشتر شده است. اشتغال در زمینه نظارت ساختمان فرایندی زمان بر می‌باشد و مراحل خاص خود را دارد. ما در این مقاله قصد داریم تمامی مراحل اخذ پروانه نظارت را به طور کامل و گام به گام توضیح داده و به همه سوالات در این خصوص پاسخ دهیم. پس در این مقاله با ما همراه باشید.

⌛ آخرین به روز رسانی: 10 مرداد 1402

📕 تغییرات به روز رسانی: اضافه شدن بخش سوالات متداول

1. چگونه عضو سازمان نظام مهندسی شویم؟

با مراجعه به وب‌سایت نظام‌مهندسی استان خود یا تماس تلفنی با سازمان نظام‌مهندسی استان خود می‌توانید از مدارکی که برای عضویت لازم می‌باشد اطلاع پیدا کنید. پس از آگاهی از روال عضویت و مدارک آن از روش‌های گفته شده، و تهیه تمامی مدارک به نظام‌مهندسی استان بروید.

پس از تحویل مدارک به مسئول مربوطه و پرداخت حق عضویت، نظام‌مهندسی نامه‌ای به شما خواهد داد که باید آن را به دانشگاه محل تحصیل خود ببرید تا دانشگاه اقدام به ارسال تأییدیه تحصیلی شما به سازمان نماید. اگر دانشگاه شما از محل سکونت شما بسیار دور باشد می‌توانید نامه را به دانشگاه پست کنید تا دانشگاه در جواب نامه تأییدیه را به سازمان نظام‌مهندسی استان شما ارسال کند.

این پروسه می‌تواند از یک هفته تا 5 هفته به طول بیانجامد. در این مدت شما می‌توانید با تماس با دانشگاه و سازمان پیگیر تأییدیه خود باشید. پس از اینکه تأییدیه شما به سازمان رسید باید به سازمان رفته و ادامه مراحل ثبت‌نام تا صدور کارت عضویت خود را انجام دهید که شامل یک سری مراحل اداری می‌باشد. در نهایت نیز در همان روز کارت عضویت شما که بر روی آن اطلاعات شما و شماره عضویت شما نوشته شده است به شما تحویل داده می‌شود.

نمونه کارت عضویت در سازمان نظام‌ مهندسی ساختمان را جهت آشنایی می‌توانید در تصویر زیر ببینید:

شکل 1 نمونه کارت عضویت و اطلاعات روی آن (جهت آشنایی)

2. مدارک لازم برای عضویت در نظام‌مهندسی

از آن جایی که مدارک درخواستی سازمان در استان‌ها ممکن است با هم متفاوت باشند پیشنهاد ما استعلام مدارک درخواستی از خود سازمان استان محل سکونت می‌باشد. ولی در حالت کلی و برای آشنایی و نمونه، مدارکی که سازمان نظام‌مهندسی تبریز جهت عضویت می‌خواهد را می‌توانید در تصویر زیر ببینید:

شکل 2 نمونه مدارک در خواستی جهت عضویت (سازمان نظام‌مهندسی استان آذربایجان شرقی )

مورد یک را باید از سایت نظام استان خود دانلود کنید.

نکته مهم: برای آگاهی دقیق از مدارک در خواستی نظام استان خود برای عضویت، حتماً با آن سازمان تماس بگیرید.

3. مدارک لازم جهت اخذ پروانه نظام مهندسی

بعد از قبولی در آزمون باید از طریق سایت نظام‌مهندسی استان منتظر اعلام زمان مراجعه قبول‌شدگان باشید. این زمان از دو ماه تا چهار ماه در هر استان می‌تواند متغیر باشد. بعد از اعلام زمان مراجعه در سایت یا تماس با نظام‌مهندسی استان خود از مدارک لازم جهت صدور پروانه اشتغال به کار آگاه شوید و بعد از تهیه کردن آنها، تحویل قسمت صدور پروانه اشتغال به کار حقیقی در سازمان استان بدهید. صدور پروانه، یک الی دو ماه زمان می‌برد که در این مدت با تماس تلفنی می‌توانید پیگیر باشید.

هر استان ممکن است مدارک و الزاماتی داشته باشد که با استان دیگر متفاوت اسد. ولی برای یک آشنایی کلی از مراحل اخذ پروانه نظارت، مدارکی را که نظام‌مهندسی استان آذربایجان شرقی برای صدور پروانه می‌خواهد را در تصویر زیر می‌توانید مشاهده کنید:

شکل 3 نمونه مدارک درخواستی جهت صدور پروانه (سازمان نظام‌مهندسی استان آذربایجان شرقی)

نکته مهم: باز هم تأکید می‌کنم برای آگاهی دقیق از مدارک در خواستی نظام استان خود برای صدور پروانه حتماً با آن سازمان تماس بگیرید.

4. آزمون‌های ورود به حرفه مهندسی

1.4 مقدمه

آزمون‌های نظام‌مهندسی یا همان آزمون‌های ورود به حرفه مهندسان که هر ساله برگزار می‌شود در واقع معیاری برای سنجش بار علمی و البته دید مهندسی مهندسان می‌باشد. در سال‌های اخیر به علت کاهش زمینه‌های اشتغال مهندسان، گرایش فارغ‌التحصیلان دانشگاهی به این آزمون و تلاش برای قبولی در آن بیش‌تر از قبل شده اسد. تمامی آزمون‌ها به‌صورت جزوه باز می‌باشند. برای قبولی در این آزمون‌ها نیازی به حفظ کردن هیچ مبحثی نمی‌باشد و فقط نیازمند تسلط مهندسان بر متن آیین‌نامه‌ها و دیگر مواد آزمون می‌باشد. پیشنهاد ما برای سهولت در قبولی در آزمون‌ها علاوه بر اراده شما در مطالعه متن آیین‌نامه‌ها، مرور آزمون‌های سال‌های پیش می‌باشد؛ به این دلیل که معمولاً تعدادی از سؤالات در آزمون هر سال تکرار سؤالات آزمون‌های سال‌های گذشته هست و البته در آزمون‌های محاسبات و طراحی تسلط بر برخی مطالب پایه‌ای و برخی دروس دانشگاهی الزامی است.

تمامی آزمون‌ها 60 سؤالی می‌باشند. مدت زمان پاسخگویی در آزمون‌های نظارت و اجر (کلیه رشته‌ها) 180 دقیقه و در آزمون‌های طراحی و محاسبات 240 دقیقه می‌باشد. حد نصاب قبولی در کلیه آزمون‌ها 50 درصد پاسخ صحیح و بیشتر می‌باشد.

2.4 نحوه محاسبه نمره آزمون نظام مهندسی

مشابه اغلب آزمون‌های تستی 4 گزینه‌ای که در کشور برگزار می‌شود این آزمون نیز از اعمال پاسخ‌های اشتباه شما بر نمره نهایی مستثنی نیست و با هر سه پاسخ اشتباه یک پاسخ صحیح حذف می‌شود. با استفاده از فرمول زیر می‌توان نمره آزمون را محاسبه کرد:

180/ 100*(تعداد پاسخ غلط – تعداد پاسخ صحیح*3)

3.4 تعداد و زمان برگزاری آزمون

آزمون‌های ورود به حرفه مهندسان معمولاً به فاصله 6 ماه از هم برگزار می‌شوند. برای همین ممکن است در یک سال دو بار و یا البته ممکن است سه بار برگزار شود. زمان برگزاری یا تعداد آن هیچ قاعده و قانون خاصی ندارد و تابع شرایط کشور و تصمیم وزارت راه و شهرسازی است. برای مثال در این چند سال اخیر به دلیل شرایط بیماری کرونا آزمون ها یک بار در سال برگزار شد ، در سال‌های 97 (بهمن و اردیبهشت) دو بار و از سال 98 (مهر) و 99 (مهر) و 1400 (مرداد) با توجه به شرایط کرونایی یک بار در سال برگزار شد و در سال‌های اخیر به دو بار برگزاری در سال رسیده است 1401 ( شهریور و دی ) و 1402(اردیبهشت و مهر) . همان‌طور که مشاهده کردید تعداد و زمان برگزاری آزمون متغیر است و فقط باید منتظر اعلام وزارت راه و شهرسازی بود

4.4  مرجع برگزاری آزمون

مرجع برگزاری آزمون ورود به حرفه مهندسان، وزارت راه و شهرسازی به همراه سازمان سنجش می‌باشد.

5.4  منابع آزمون نظام مهندسی

منابع آزمون ورود به حرفه مهندسان بستگی به رشته (معماری – عمران – تأسیسات – برق) و آزمون (طراحی – نظارت – اجرا) متفاوت است و در ضمن قبل هر آزمون، سایت وزارت راه و شهرسازی معاونت مسکن و ساختمان ویرایش‌های هر مبحث را مشخص می‌کند که ممکن است با منابع آزمون قبلی متفاوت باشد. پس قبل هر آزمون باید به سایت وزارت راه و شهرسازی مراجعه کنید و از قسمت «سامانه آزمون‌های ورود به حرفه مهندسان – مواد آزمون» ، منابع هر آزمون در هر رشته را مطالعه نمایید. اما به‌طورکلی منابع آزمون به طور مشترک در همه رشته‌ها تعدادی از مباحث مقررات ملی ساختمان می‌باشد و شامل منابعی متغیر مانند استاندارد 2800، تحلیل سازه‌ها، مقاومت مصالح، نشریه 28 ، مبانی ترمودینامیک و … می‌باشد.

نکته مهم: به دلیل تغییر ویرایش مباحث مقررات ملی و گاهی کم یا اضافه‌شدن منبعی به منابع آزمون، پیشنهاد می‌کنم حتماً و حتماً بعد از ثبت‌نام در آزمون، منابع آزمون رشته موردنظر خود را از سایت وزارت راه و شهرسازی بررسی کنید و در واقع مرجع شما برای آگاهی از منابع آزمون، سایت وزارت راه و شهرسازی باشد.

5. نحوه ثبت‌نام برای شرکت در آزمون

برای ثبت‌نام در آزمون باید به سایت وزارت راه و شهرسازی مراجعه کرده و قبل از ثبت‌نام ابتدا راهنمای ثبت‌نام و شرکت در آزمون را به‌دقت مطالعه نمایید. اما نکته مهمی که من در اینجا به آن اشاره می‌کنم و شرط اصلی شرکت در آزمون می‌باشد، تعداد سال‌هایی است که باید از اخذ مدرک دانشگاهی شما گذشته باشد تا بتوانید در آزمون شرکت کنید که از قرار زیر است:

• برای مقطع لیسانس سه سال
• برای مقطع فوق‌لیسانس دو سال
• برای مقطع دکتری یک سال

برای مثال کسی که مدرک فوق‌لیسانس دارد هنگام آزمون باید 2 سال یا بیشتر از تارخ اخذ مدرکش گذشته باشد.
ثبت‌نام آزمون در سایت وزارت راه و شهرسازی صورت می‌گیرد و شما پس از پرداخت هزینه ثبت‌نام و دریافت شماره‌ای که با آن ادامه مراحل را می‌توانید انجام دهید، وارد صفحاتی می‌شوید که اطلاعات شخصی، تحصیلی و محل سکونت و آزمون خود را باید در آنها وارد نمایید.

به طور کلی مراحل ثبت‌نام این‌گونه است:

1- پرداخت هزینه ثبت‌نام
2- وارد کردن اطلاعات شخصی در صفحه اول
3- وارد کردن اطلاعات تحصیلی در صفحه دوم
4- وارد کردن اطلاعات محل سکونت و محل موردنظر برای آزمون در صفحه سوم
5- مرور کردن اطلاعاتی که وارد کردید در صفحه آخر که سیستم برای شما نشان می‌دهد تا در صورت نیاز اصلاح کنید و در غیر این صورت تأیید اطلاعات و اتمام ثبت‌نام شما با نمایش یک کد رهگیری که سامانه به شما می‌دهد.

نکته مهم: یک قطعه عکس 3*4 پرسنلی اسکن شده در گوشی یا سیستم خود داشته باشید که لازم است در قسمتی که از شما می‌خواهد آپلود کنید.

6. اعتبار قبولی آزمون‌ها

از تاریخ شرکت در آزمونی که در آن قبول شده‌اید، سه سال فرصت دارید که برای دریافت پروانه اقدام نمایید. در غیر این صورت دیگر قبولی شما اعتباری ندارد و دوباره باید برای قبولی، آزمون مجدد بدهید.

7. مدت زمان آماده شدن و دریافت پروانه اشتغال از سازمان

مدت زمان آماده شدن پروانه از زمان تحویل کامل مدارک تا زمان رسیدن پروانه به دست شما از یک ماه تا دو ماه (بستگی به نظام‌مهندسی هر استان متغیر هست) طول می‌کشد.
مرجع صدور پروانه، وزارت راه و شهرسازی می‌باشد.

می‌توانید در تصویر زیر نمونه‌ای از پروانه اشتغال به کار را مشاهده نمایید:

شکل 4 نمونه‌ای از پروانه اشتغال به کار

در پشت پروانه نیز پایه و حدود صلاحیت شما درج می‌گردد:

شکل 5 جدول مربوط به پایه و حدود صلاحیت شما در پشت پروانه صادر شده

8. ساختن مهر

برای ساختن مهر بهتر است مهر با کیفیت انتخاب شود. ابعاد مهر کوچک نباشد و البته لازم نیست زیاد بزرگ باشد. برخی از شهرها ابعاد و مشخصات استانداردی دارند. قبل از سفارش مهر از نظام‌مهندسی محل سکونت خود، مشخصات مهر را استعلام نمایید و مطابق آن سفارش ساخت بدهید. انتخاب مهر به‌گونه‌ای باید باشد که موارد زیر پس از حک شدن روی آن و چاپ به وضوح خوانده شود:

• نام و نام خانوادگی
• رشته نظارتی
• شماره پروانه اشتغال
• شماره عضویت

البته اطلاعات خواسته شده روی مهر از طرف نظام‌مهندسی ممکن است در هر استان و حتی شهرستان متفاوت باشد که قبل از سفارش مهر باید از نظام‌مهندسی محل سکونت خود بپرسید.

یک نمونه مهر را می‌توانید در تصویر زیر مشاهده نمایید:

شکل 6 نمونه مهر و اطلاعات مندرج روی آن

ساختن مهر معمولاً در مهرسازی‌های سطح شهر صورت می‌گیرد. پروانه خود را به همراه داشته باشید تا در صورت نیاز به مهرساز نشان دهید.
بعد از ساخت مهر به سازمان و در صورت لزوم به شهرداری رفته و یک نمونه مهر و امضای خود را بر روی کاغذ زده و تحویل می‌دهید تا در پرونده شما قرار گیرد.

9. معرفی سیستم ارجاع کار نظارت

سیستم ارجاع در واقع برای برقراری عدالت و توزیع یکنواخت کاربین مهندسین ناظر به وجود آمد. در این سیستم پرونده‌های ارجاعی به نظام‌مهندسی برای تعیین مهندس ناظر در سامانه ارجاع کار ثبت می‌شوند و سامانه به‌صورت اتوماتیک و طبق نوبت، کار را به مهندسی که در ابتدای لیست ناظرین قرار دارد ارجاع می‌دهد. با این سیستم دیگر امکان انتخاب ناظر توسط مالک وجود ندارد.

10. شروع به کار نظارت ساختمان

بعد از ثبت‌نام در سیستم ارجاع و قرار گرفتن در نوبت ارجاع کار نظارت باید منتظر پیامک ارجاع کار از طرف سازمان نظام‌مهندسی استان خود باشید. این پیامک به شماره تلفن همراهی که در سازمان ثبت کرده‌اید ارسال می‌شود و متن پیامک شما را با شماره عضویت خطاب نموده و کار نظارت موردنظر را با شماره پرونده به شما ارجاع می‌دهد.

نمونه پیامک را می‌توانید در تصویر زیر ببینید:

شکل 7 پیامک ارجاع کار از نظام استان (تبریز)

پس از دریافت پیامک و قبول نظارت به طریقی که نظام استان یا شهرستان شما مقرر کرده باید به سازمان محل سکونت خود مراجعه کنید و از مسئول مربوطه پرونده ارجاعی را طبق شماره آن دریافت کنید. البته این روال در استان‌های مختلف ممکن است متفاوت باشد.

پس از دریافت پرونده، ابتدا از بین نقشه‌های اجرایی (سازه – معماری – تأسیسات – برق) نقشه مربوط به حیطه نظارتی خود را برداشته و تمام موارد فنی را بررسی کنید (برای مثال مهندس عمران باید نقشه‌های سازه‌ای را کنترل کند). اگر ایراد اجرایی یا تناقصی با متن مباحث مقررات ملی ساختمان مشاهده کردید می‌توانید با نوشتن نامه‌ای و اشاره به ایراد موجود از طراح درخواست اصلاح نمایید یا خودتان با طراح تماس گرفته یا به دفتر ایشان رفته و ایراد را مطرح نمایید. همچنین می‌توانید از مالک بخواهید موضوع را پیگیری کند و پس از حل مشکل نقشه‌ها را مهر و امضا کنید.

توصیه می‌کنم از نقشه‌های حیطه نظارتی خود یک سری کپی تهیه نمایید تا تمام موارد نظارتی خود را از نقشه استخراج کنید تا در روز نظارت با آمادگی و مسلط در کارگاه حضور یابید و بدانید چه مواردی را باید چک کنید.

همچنین در هر مرتبه حضور در کارگاه، موارد ایمنی را چک کرده و توصیه‌های ایمنی را به کارفرما یا مجری یا کارگران گوشزد کنید.
پس از نقشه‌های اجرایی شما باید قرارداد و برگه تعهد را مهر و امضا کنید.

برای مشاهده نمونه برگه قرارداد نظارت می‌توانید آن را از سایت نظام‌مهندسی استان خود دریافت کنید.

✔️در اینجا برای آشنایی شما عزیزان یک نمونه قرارداد خدمات نظارت قرار داده شده که از لینک زیر می توانید آن‌ را دانلود نمایید.

دانلود نمونه قرارداد خدمات نظارت

در برگه قرارداد، علاوه بر اینکه قراردادی بین شما و مالک بسته می‌شود در چند صفحه بعدی آن توضیحات مختصر از وظایف ناظران نوشته شده است.

نمونه‌ای از برگه قرارداد نظارت را در زیر می‌توانید ببینید:

شکل 8 نمونه‌ای از صفحه اول برگه های قرارداد

برگه تعهد که برگه مهمی هست شمارا مسئول و متعهد به اجرا و نظارت اصولی ساخت‌وساز می‌داند.

نمونه برگه تعهد را در زیر مشاهده می‌کنید:

شکل 9 نمونه برگه تعهد

بعد از مهر و امضا کردن تمامی مدارک، شما ناظر آن ساختمان محسوب می‌شوید و موظف به پیگیری روند کار طبق اصول مهندسی، نقشه‌های اجرایی و مطابق با مقررات ملی ساختمان هستید.

نکته مهم: اگر فاقد تجربه هستید می‌توانید کارهای زیر را انجام دهید:

1 – مشورت و راهنمایی خواستن با مهندسان باتجربه‌تر
2- عضویت در کانال‌های مهندسی و مطالعه موارد نظارتی و اجرایی
3 – عضویت در گروه‌های مهندسی موجود در شبکه‌های اجتماعی که اطلاعات به‌صورت پرسش و پاسخ و مشورت و راهنمایی بین مهندسین تبادل می‌شود و گزینه مناسبی برای ارتقای دانش مهندسی اسد.
4 – مطالعه کتاب‌های کمک ناظر

نکته مهم: در نهایت مرجع اصلی شما مقررات ملی ساختمان می‌باشد و همه راهنمایی‌ها و مطالعات متفرقه شما نباید با مباحث 22گانه متناقض باشد.

در آخر در هر مرحله از پیشرفت ساختمان شما باید گزارش‌های مربوطه را به سازمان تحویل داده یا در سامانه کاربری خود در سایت نظام استان بارگذاری کنید.

اگر در مراحل کار مجری یا مالک تخلفی داشتند ابتدا دستور به برطرف کردن آن دهید و اگر اقدامی صورت نگرفت تنها کاری که باید انجام دهید نوشتن گزارش تخلف و تحویل آن به نظام می‌باشد.

توصیه آخر: به هیچ وجه در طی مراحل نظارتی خود با مجری، مالک یا کارگران بحث نکنید.

11. سوالات متداول

نتیجه‌گیری

برای قبولی در آزمون نظارت حتماً منابع آزمون را به‌درستی تهیه کنید و مطالعه و مرور مکرر و مداوم داشته باشید. پس از قبولی در این آزمون برای اطلاع از مراحل بعدی اخذ پروانه نظارت و ارجاع کار با نظام استان و شهرستان خود در ارتباط باشید.
اگرچه درآمد نظارت قابل‌توجه نیست اما مسئولیت حقوقی و مهندسی قابل‌توجهی دارد که مستلزم آگاهی از امور حقوقی و فنی امر نظارت اسد. پس قبل از فعالیت در این رشته حتماً علم و آگاهی خود را نسبت به مسائل فنی و حقوقی نظارت افزایش دهید.

مراحل اخذ پروانه نظارت تا ارجاع کار (بسته به سازمان هر استان ممکن است متفاوت باشد) به شما به طور خلاصه و به ترتیب در زیر آورده شده است:
1- ثبت‌نام در نظام‌مهندسی استان
2- ثبت‌نام در نظام‌مهندسی شهرستان (شهر محل سکونت برای کسانی که در مرکز استان نیستند)
3- مراجعه به نظام‌مهندسی استان پس از قبولی در آزمون و در زمان اعلامی نظام و تحویل مدارک
4- دریافت پروانه اشتغال به کار از سازمان استان بعد از یک الی دو ماه پس از تحویل مدارک
5- ساخت مهر
6- ارائه اصل و کپی پروانه به مسئول مربوطه در نظام استان یا نظام شهرستان
7- مراجعه به سایت نظام‌مهندسی استان و اعلام شروع به کار نظارت و قرارگیری در صف ارجاع کار
8- منتظر ماندن برای ارجاع کار نظارت که به‌وسیله پیامک از نظام‌مهندسی استان به شما اطلاع داده می‌شود
9- شروع به کار نظارت

منابع

1.  وب‌سایت وزارت راه و شهرسازی – معاونت مسکن و ساختمان
2. سایت نظام‌مهندسی تبریز

• مطلبی میخواهید که نیست ؟ از ما بپرسید تا برایتان محتوا رایگان تولید کنیم!

• ارسال سوال برای تولید محتوا