صفحه اصلی  »  اعضای ویژه  »  طراحی وصله تیر و ستون با حل دو مثال به همراه بررسی جزئیات اجرای این اتصالات

طراحی وصله تیر و ستون با حل دو مثال به همراه بررسی جزئیات اجرای این اتصالات

  • تعداد صفحات: 60
  • آخرین ویرایش: سال 1397
  • ناشر: ایستا سازه قهستان
  • شابک: 6-8-97723-622-978
  • تولید کنندگان محتوا:
تولید کنندگان آموزش

همانطور که می دانید محدودیت های اجرایی به ویژه محدودیت در حمل و نقل باعث شده تا برای اجرای سازه های فولادی، از وصله در تیر و ستون ها استفاده کنیم. طراحی وصله تیر و ستون ها باید طوری باشد که گویی هیچ وصله ای وجود نداشته و عملکرد آن دقیقا مشابه با المان یکپارچه ی اولیه است اما سوال اینجاست که محل مناسب این وصله ها کجاست؟ وصله درز سرد چیست؟ میزان اورلب در میلگرد ها به چه میزانی است؟

ما در این ایبوک جامع 60 صفحه ای به همه سوالات پاسخ خواهیم داد و البته موضوعات مهمی را مانند طراحی وصله تیر و ستون را گام به گام با حل مثال کاملا باز خواهیم کرد.

 

این صفحه تنها بخشی کوتاه از این ایبوک جامع می باشد متن اصلی این ایبوک را منطبق بر فهرست مطالب، دانلود کنید.

چرا وصله؟!

منظور از «وصله»، مجموعه تمهیداتی است که برای اتصالِ هم­راستای دو المان مشابه (مانند اتصال تیر به تیر یا اتصال ستون به ستون) به‌کاربرده می‌شوند تا طول المان افزایش یابد. پیش از ادامه­ لازم است توجه کنیم که اتصال تیر فرعی به تیر اصلی (مانند تیرچه­ های سقف عرشه فولادی) از نوع اتصال محسوب می­شوند و به همین­ دلیل از لفظ «اتصالِ هم راستا» استفاده کرده ایم. همین­طور باید دقت داشته­ باشیم که متصل کردن دو المان غیر مشابه (مانند تیر به ستون) را در حالت کلی «اتصال» می نامیم که نمونه­ هایی از آن اتصال ساده با نبشی نشمین یا اتصال گیردار کله ­گاوی است.

ممکن است این سوال برایتان پیش آید که چرا تیر یا ستون­های در همان طول مورد نیاز ساخته نمی­ شود تا نیازی به وصله نباشد؟

 

وصله تیر و ستون

ستون های باکس حمل شده به کارگاه که محل تعبیه ی وصله ی آنها مشخص است

 

وصله‌ها را می توان به سه روش اجرا کرد که عبارت‌اند از:

1-اتصال مستقیم دو عضو صرفاً توسط جوش، که مطابق بند 10-2-9-6 مبحث دهم فقط باید از جوش نفوذی کامل استفاده کنیم.

2-استفاده از ورق‌های وصله جهت اتصال دو عضو که در این حالت، مقطع دو عضو، توسط ورق‌هایی که به‌صورت کامل با استفاده از جوش گوشه یا تعدادی پیچ، نیمی از آن‌ها روی هر یک از دو قطعه قرارگرفته شده است، به هم متصل می‌شوند.

3- روش ترکیبی که ترکیبی از دو روش اول و دوم است. به‌ عنوان‌ مثال، بال‌ها را مستقیماً با جوش نفوذی کامل به هم جوش بدهیم ولی جان‌ها را با وصله به هم متصل کنیم.

در چه مواردی باید از وصله استفاده کنیم؟

وصله تیر به تیر

از آن­جایی­ که در تیرهای I شکل، به‌طور عمده لنگر خمشی توسط بال‌ها و نیروی برشی توسط جان مقطع تحمل می‌شوند، از این‌ رو در نقطه‌ی قطع (محل وصله­ ی دو پروفیل به یکدیگر)، برای انتقال لنگر خمشی توسط بال‌های تیرها و نیز برای انتقال نیروی برشی توسط جان تیرها، باید با کمک ورق‌هایی، بال‌ها را به هم و جان‌ها را نیز به هم متصل کنیم؛ به عبارت دیگر لازم است که جان و بال­ های تیر در محل وصله هم وجود داشته باشد که این جان و بال­ ها توسط ورق­ هایی به جان و بال­ های هر دو پروفیل متصل می­شوند. در شکل زیر نمایی از یک وصله تیر که در آن بال‌ها و جان‌های هر یک از تیرها، توسط ورق‌های وصله به یکدیگر متصل شده‌اند، نشان داده‌شده است.

 

وصله تیر به تیر

وصله تیر به تیر

 

وصله تیر ها

وصله تیر فلزی

 

سوالات مهم وصله تیر و ستون مناسب‌ترین محل وصله تیرهای فلزی کجاست؟

 

انواع وصله تیرها و جزئیات اجرایی

روش‌های مختلفی برای اتصال تیر به تیر وجود دارد که عبارتند از:

1- روش جوش مستقیم

2- استفاده از وصله و جوش مستقیم (روش ترکیبی)

3- وصله سه ورقی (استفاده از جوش یا پیچ)

4- وصله چهار ورقی (استفاده از جوش یا پیچ)

5- وصله هشت ورقی (استفاده از جوش یا پیچ)

توضیحات هریک ازین روش ها را به طور کامل می توانید در متن اصلی ایبوک مشاهده کنید.

 

وصله سه ورقی تیر

وصله سه ورقی تیر

 

نمونه ی اجرایی وصله جوشی چهار ورقی

نمونه ی اجرایی وصله جوشی چهار ورقی

نحوه اجرای وصله تیرها

برای وصله تیر فلزی، ابتدا لازم است که اندازه‌ی ورق‌های اتصال و طول جوش مورد نیاز یا تعداد پیچ لازم محاسبه شود. برای نصب وصله تیرها، قبل از اقدام به نصب وصله ‌ها، به ‌منظور اجرای جوشکاری با نفوذ مناسب، در هرکدام از نیمرخ‌ها یا ورق‌ها، درز یا پَخ مناسبی ایجاد می‌گردد ( با استفاده از سنگ‌زنی با دستگاه فرز با زاویه 45 درجه). سپس در محل مناسب، دو تیرآهن در امتداد هم (با استفاده از ریسمان کاری و تراز کردن)  قرارگرفته و سپس جوشکاری‌ها و پیچ گذاری های لازم انجام می‌شود. البته اگر جوشکاری داشتیم، بعد از آن باید سطح جوش را سنگ‌زنی کنیم تا صاف و یکدست شود.

طراحی وصله تیر ها

اما طراحی این وصله ها چگونه صورت می گیرد؟ در این ایبوک گام به گام طراحی وصله تیر ها را بررسی می کنیم و سپس با حل مثال زیر کاملا موضوع را باز خواهیم کرد.

مثال)

می‌خواهیم تیر AB که از تیر ورقی با ابعاد جان 260  میلی­متر و 8 میلی متر و بال با ابعاد 130 میلی­متر و 12 میلی متر  (PG-W260X8-F130X12 ) با تنش تسلیم Fy = 2400 kg/ cm2 و تنش نهایی Fu = 37000 kg/cmتشکیل شده است، با استفاده از وصله و پیچ به یکدیگر متصل کنیم. اگر بیشترین برش حاصل از ترکیب بارهای زلزله تشدید یافته در محل وصله 13ton باشد، جزئیات اجرایی این وصله را طراحی کنید؟ ( فاصله وصله از بر ستون   S = 70cm سانتی‌متر، طول دهانه تیر برابر با  L= 6cm و بار مرده و زنده سقف به ترتیب برابر با   D=465 kg/ m2  و   L= 200kg/mاست. سوراخ‌ها استاندارد و پیچ‌ها، M16 از نوع پر مقاومت A325 هستند و عملکرد اصطکاکی دارند. سطح ورق‌ها، تمیز شده با ماسه شنی و رنگ نشده است)

 

طراحی وصله تیر به تیر فلزی

 

وصله ستون‌ به ستون

غالب ساختمان­ های فولادی که در چندین طبقه احداث می­ شوند، ستون­ های سازه دارای وصله­ هایی هستند. در این قبیل سازه­ ها به دو دلیل مجبوریم از وصله‌ ستون استفاده کنیم:

1- محدودیت طول شاخه­ ی تیرآهن یا ستون ساخته شده با ورق­ه ای فولادی (نظیر ستون باکس، صلیبی و …) که استفاده از وصله ستون‌ها برای دست‌ یابی به ارتفاع ‌های بیش ­تر

2-اتصال ستون ‌های کوچک‌تر و سبک‌تر طبقات بالاتر سازه (که تحت اثر نیروی محوری کمتری نسبت به ستون‌های طبقات زیرین قرار دارند) به ستون‌های با مقطع بزرگ‌تر در طبقات پایینی سازه

 

وصله پیچی ستون

وصله پیچی ستون

 

وصله پیچی ستون به ستون

وصله پیچی یک ستون با مقطع باکس به همراه سوراخ دسترسی تعبیه شده بر روی ستون

 

سوالات پر تکرار وصله تیر و ستونمناسب‌ترین محل وصله ستون‌ها کجاست؟

 

انواع وصله ستون‌ فولادی و جزئیات اجرایی

روش‌های مختلفی برای اتصال ستون‌ها وجود دارد. ابتدا لازم است شرایط توسط مهندس طراح سازه مورد بررسی قرار گرفته و سپس برای انتخاب نوع وصله­ ی ستون تصمیم‌گیری کند. به‌ طور کلی، 3 حالت متداول برای اجرای وصله ستون‌ها وجود دارد:

  1. اگر ابعاد دو مقطع ستون یکسان باشد،
  2. درصورتی‌که تغییر مقطع دو ستون فولادی را داشته باشیم
  3. درصورتی‌که تفاوت زیادی در ابعاد مقطع دو نیمرخی که به هم متصل می‌شوند وجود داشته باشد

البته که تنها معرفی این روش ها کافی نیست و من در متن ایبوک کاملا جزئیات اجرایی هر یک از روش ها را به همراه هم بررسی خواهیم کرد.

 

نمونه اجرایی وصله ستون به ستون

نمونه اجرایی وصله ستون با ورق وصله ی بال و جان

 

استفاده از ورق پرکننده ی وصله ی ستون

استفاده از ورق پرکننده ی وصله ی ستون برای دو ستون با ابعاد متفاوت

رعایت حداکثر شیب 1 به 6 در وصله گلدانی ستون

رعایت حداکثر شیب 1 به 6 در وصله گلدانی ستون

نحوه اجرای وصله ستون ها

ابتدا باید اندازه‌ی ورق‌های اتصال و طول جوش مورد نیاز یا تعداد پیچ لازم محاسبه شود. سپس برای نصب وصله ستون‌ها، ابتدا باید سطح تماس دو ستون را به‌خوبی گونیا کنند و با سنگ زدن (یا استفاده از دستگاه فرز) صاف کنند تا کاملاً در تماس با یکدیگر یا با صفحه‌ی وصله قرار گیرد.

غالباً به‌منظور اجرای وصله ستون‌ها به یکدیگر پیش از برپا کردن ستون‌ها ، ورق‌های اتصال دو بال یا یک بال و یک جان روی ستون پایینی نصب گردیده و در وضعیت تخت یا افقی جوش داده می‌شوند. پس از برپا کردن ستون پایینی، ستون‌ بالایی وصله را با دقت زیاد روی آن نصب می‌کنند. با این کار، تقریباً نیمی از جوشکاری‌های ورق‌های اتصال ستون به ستون بر روی زمین و در حالت‌های افقی یا تخت و با دقت و کنترل زیادتری صورت خواهد گرفت.

طراحی وصله ستون‌ به ستون

اما طراحی این وصله ها چگونه انجام می شود؟ در این ایبوک گام به گام به طراحی اتصال ستون به ستون می پردازیم و سپس با حل مثال زیر کاملا موضوع را باز خواهیم کرد.

مثال

در طبقه‌ای به ارتفاع 4/3 متر، می‌خواهیم دو ستون با مقطع باکس با ابعاد 300x300x15 میلی­متر ساخته‌شده از ورق را با تنش تسلیم Fy = 2400kg/cm2  و تنش نهایی  Fu= 3700 kg/cmتوسط وصله با استفاده از اتصال جوشی به یکدیگر متصل کنیم. اگر بیشترین نیروهای ناشی از ترکیب بارهای متعارف در محل وصله،  Pu =79 ton  و  Mu = 25.7 t.m باشند و نیز بیشترین نیروی محوری ناشی از ترکیب بارهای تشدید یافته Pu = 92 ton باشد، ابعاد ورق‌های وصله، نوع جوش، بعد جوش و طول آن را طراحی کنید؟

 

طراحی وصله ستون به ستون

 

 

وصله در سازه‌های بتنی

در اوایل مقاله گفتیم که وصله کردن مجموعه تمهیداتی برای پیوستن دو عضو به یکدیگر است. در سازه‌های بتنی نیز اکثراً ناپیوستگی‌هایی به وجود می‌آید که لازم است تمهیداتی برای متصل و وصله کردن آن‌ها در اختیار داشته باشیم. برخی از این موارد در مقالات طراحی تیر بتنی و طراحی ستون بتنی بیان شده است که علاوه بر آن­ها، در این قسمت از ایبوک قصد داریم شما را با دو مورد از مهم ترین آنها آشنا کنیم. که البته در این صفحه به صورت خلاصه تنها قسمتی از توضیحات را بیان خواهیم کرد.

الف) درز سرد در بتن ‌ریزی

بگذارید با یک مثال خوب بحث را شروع کنیم. همان‌طور که می‌دانید برای اجرای ستون‌های بتنی از قالب‌بندی استفاده می‌شود. ارتفاع قالب­ های ستون به دلیل مسائل اجرایی و راحتی بتن ریزی توسط اکیپ اجرایی معمولاً از حدود 3 متر تجاوز نمی­ کند و همین طور به دلیل محدودیت آیین نامه برای ارتفاع سقوط بتن خیس در مبحث نهم مقررات ملی ساختمان، نمی ­توان بتن­ ریزی ستون رو از ارتفاع بیشتر از 3 متری انجام داد (مواردی چون تعبیه دریچه در وسط ارتفاع ستون برای بتن­ریزی یکپارچه­ ی ستون مستثنی است). در نظر گرفتن این مسائل باعث می­شود که بعد از یک نوبت بتن ریزی ستون، وقفه ه­ایی ایجاد شود تا پس از گرفتن بتن، ستون مجدداً قالب بندی و ادامه­ی ­بتن­ ریزی آن از سر گرفته شود. ایجاد شدن این وقفه در این مرحله و ادامه بتن­ ریزی روی بتنی که سفت شده ­است، سازه بتنی را با مشکل مهمی مواجه می­کند. اگر بدون توجه به این مسئله، بتن‌ ریزی ستون‌های طبقه بعدی انجام شود، به دلیل گیرش سطح بتن ستون‌های قبلی، پیوستگی مناسبی بین بتن قبلی (سخت شده) و بتن جدید (خیس) به وجود نیامده و یک درز ناپیوستگی بین بتن قبلی و جدید ایجاد شود که اصطلاحاً درز سرد (یا درز اجرایی) نامیده می‌شود. به‌ طور کلی عواملی چون محدودیت وقت، توانایی و تجهیزات کم اکیپ اجرایی، محدودیت در حجم بتن‌ ریزی و مشکلات اجرایی و کارگاهی، مهم‌ترین عوامل ایجاد درز سرد می‌باشد.

 

وصله درز سرد

 

 

ب) وصله کردن آرماتورها

میلگرد یکی از پرمصرف‌ترین مصالح در ساختمان‌های بتنی است. با توجه به طول محدود شاخه­ های میلگرد موجود در بازار (12 متر) و نیز کاهش پرت میلگردها، اغلب در هنگام اجرای سازه‌های بتنی باید با روش‌های مختلفی مثل وصله میلگردها یا با کنار هم قرار دادن آن‌ها تحت ضوابط خاصی میلگرد، طول اجرایی میلگرد مورد نظر خود را ایجاد کنیم. البته بایستی سعی شود که در طراحی و اجرا حتی‌الامکان از آرماتورها به‌صورت پیوسته و یکپارچه استفاده شود. درصورتی‌که استفاده از وصله در آرماتورها اجتناب ‌ناپذیر باشد، باید توجه کنیم از اجرای این وصله‌ها در محل لنگر حداکثر جلوگیری کنیم و تا حد امکان آن‌ها را در محل‌هایی با لنگر خمشی حداقل اجرا کنیم.

وصله کردن میلگردها، به 4 روش مختلف انجام می‌شود :

1-وصله پوششی( lap splices)

2-وصله جوشی (welded splices)

3-وصله با انتهای اتکایی( end-bearing splices)

4-وصله مکانیکی( mechanical splices)

 

برای شناخت بهتر هر یک ازین وصله، متن اصلی و قابل دانلود این ایبوک را مطالعه کنید.

 

منابع

  1. مبحث دهم مقررات ملی ساختمان ویرایش 92
  2. مبحث نهم مقررات ملی ساختمان ویرایش 92
  3. فصل دهم از جلد ششم (طراحی اتصالات) کتاب طراحی سازه‌های فولادی به روش حالات حدی و مقاومت مجاز، ازهری، میر قادری
  4. تکنولوژی و طرح اختلاط بتن دکتر مستوفی نژاد
  5. راهنمای اتصالات جوش شاپور طاحونی
  6. آیین نامه اتصالات در سازه های فولادی (نشریه 264)

مسیر یادگیری برای حرفه ای شدن

پیش از همه باخبر شوید!

تعداد علاقه‌مندانی که تاکنون عضو خبرنامه ما شده‌اند: 37,298 نفر

تفاوت خبرنامه ایمیلی سبزسازه با سایر خبرنامه‌ها، نوآورانه و بروز بودن آن است. فقط تخفیف‌ها، جشنواره‌ها، تازه‌ترین‌های آموزشی و ... مورد علاقه شما را هر هفته به ایمیلتان ارسال می‌کنیم.

نگران نباشید، ما هم مثل شما از ایمیل‌های تبلیغاتی متنفریم و خاطر شما را نخواهیم آزرد!

با ارسال 13اُمین دیدگاه، به بهبود این محتوا کمک کنید.
نظرات کاربران
  1. محمدرضا بهادرانی

    سلام و عرض ادب، متاسفانه با وجود پرداخت و عضویت هنوز فایل طراحی وصله تیر و ستون با حل دو مثال به همراه بررسی جزئیات اجرای این اتصالات
    به ایمیل و پنل کاربری ارسال نشده و ایراد ۴۰۳ می گیرد
    به نظرم یکی از مهمترین امکانات شما می تواند پاسخگو بودن و ارایه و پاسخ به موقع درخواست ها می باشد

    پاسخ دهید

  2. مهندس شکوه شیخ زاده (پاسخ مورد تایید سبزسازه)

    سلام مهندس
    فایل در پنل کاربری تون قسمت دانلودها،قرار گرفته…لطفا چک کنین
    در ایمیل پاسخ شما ارسال شد
    متاسفانه چون تلگرام و یا ایتا پیداتون نکردیم نتونستیم پاسخ رو اونجا ارسال کنیم

    پاسخ دهید

  3. مسعود بابائی

    سلام
    ممنون بابت حل این دو مثال
    مثال اول را خواندم متوجه نشدم ضخامت ورق جان را برچه اساس یک سانتی متر در نظر گرفته اید؟
    مورد بعدی این که زیر شکل ۳۳ مقدار Ant اشتباه محاسبه شده است.

    پاسخ دهید

  4. مهندس شکوه شیخ زاده (پاسخ مورد تایید سبزسازه)

    سلام مهندس،من پیام شما رو به گروه پشتیبانی علمی سبز سازه انتقال خواهم داد و جواب رو در اسرع وقت برای شما ارسال خواهم کرد. 🌹

    پاسخ دهید

  5. سعید فتوحی

    سلام. ممنون از اموزش
    میشه توضیح بدید که برای طراحی وصله Vu و Mu از ایتبس به چه صورت مقادیر را استخراج کنیم؟
    مقادیر Pu , Vu در story forces در تراز طبقه و تحت ترکیب بارهای مشخص شده خیلی بالا هستند

    پاسخ دهید

  6. Iraj Lotfy (پاسخ مورد تایید سبزسازه)

    با سلام
    بعد از تحلیل و طراحی می توانید روی عضو مورد نظر کلیک نمایید، سپس در باکس ظاهر شده روی Details کلیک نمایید و در قسمت stress check forces and moments مقادیر نیرو و لنگر را که پوش ترکیبات بار می باشد را استخراج و استفاده نمایید.

    پاسخ دهید

  7. سعید بیسادی

    سلام ساختمانی دارای ۲۹ ستون باکس فلزی با ابعاد ۴۰*۶۰۰*۱۰۰۰ میلیمتر است نه عدد از ستون های ساخته شده قبلی با ارتفاع هفت متر ساخته شده است که به دلیل تغییر نقشه قابل نصب نمی باشند و باید طول ستون ها را به ۹۵۰۰ میلیمتر افزایش دهیم با توجه به اینکه ستون ها همگی مربوط به یک بخش از ساختمان هستند و کنار یکدیگر نصب می شوند، برای افزایش طول ستون ها ورق جان و بال باکس را باید فقط جوش نفوذی بدهیم یا برای جلوگیری از تضعیف سازه در اثر وجود کلیه اتصالات در یک تراز لازم است از ورق تقویتی (اسپلایس) هم استفاده کنیم.
    در صورت امکان روش مناسب برای این افزایش طول را نیز پیشنهاد فرمائید.
    متشکرم
    سعید بیسادی

    پاسخ دهید

  8. مهندس مرتضی قلندری (پاسخ مورد تایید سبزسازه)

    سلام، باید دید در دو راستا چه نوع سیستم باربر جانبی به کار رفته است. ولی راه حل همینی است که عرض کردید. فقط ورق هارو به راحتی نمی شود جوش نفوذی داد و در اجرا مشکل است. چون دسترسی کامل به هر چهارتا بال وجود ندارد. البته نظر بنده این است که وصله پوششی هم روی جوش نفوذی استفاده شود.

    پاسخ دهید

  9. قاسم

    سلام من یک دهنه ۲۲ متری دارم و با در نظر گرفتن این موضوع بین دهنه ستونی نیست بهترین مکان اتصال برای بدست آوردن طول ۲۲ متر کجا و چگونه است سازه من پیچ و مهره است
    بصورت خرپا
    با با توجه به طول این اتصال تقریبا وسط است

    پاسخ دهید

  10. مهندس سجاد شایان (پاسخ مورد تایید سبزسازه)

    سلام. برای پاسخ به این سوال از بند ۱۰-۳-۵-۴ الف داریم:
    وصله تیرها باید خارج ار ناحیه محافظت شده در دو انتهای تیر نظر قرار گیرد.
    نواحی حفاظت شده نواحی هستند که مفصل پلاستیک خمشی در آن نقاط ایجاد می شود و در سازه های فولادی در محل اتصال تیر به ستون در نظر گرفته می شود .
    به عنوان مثال برای حالتیکه از سیستم از پیش تایید شده گیردار با استفاده از ورق روسری و زیر سری مطابق بند ۱۰-۳-۱۳-۴ مورد دوم داریم:
    در دو انتهای تیر ناحیه محافظت شده باید برابر فاصله از بر ستون تا دورترین ردیف پیچ در روی بال تیر نسبت به بر ستون به علاوه عمق تیر در نظر گرفته شود.
    در نتیجه خارج از این محدوده، انجام وصله از نظر آیین نامه ایران بلامانع است.
    همچنین توصیه اکید می شود که اگر اتصال پیچی است، از جوش استفاده نشود.

    پاسخ دهید

  11. sinaz29@yahoo.com

    با سلام
    و تشکر از ebook بسیار مفیدتون ، می خواستم بدونم چرا در محاسبه lc در مقاومت اتکایی در جدار سوراخ پیچ صفحه ۲۶ برای CE فاصله از هر دو طرف را در نظر گرفتید در صورتیکه طبق توضیح بند ۱۰-۲-۹-۳-۷ فاصله خالص “در راستای نیرو” ذکر شده؟

    پاسخ دهید

  12. مهندس سجاد شایان (پاسخ مورد تایید سبزسازه)

    سلام
    خیلی ممنون از حسن لطف شما، به این عکس (بر روی کلمه عکس کلیک کنید) توجه کنید پاسخ سوالتان را پیدا خواهید کرد.

    پاسخ دهید

خرید شما تکمیل نشده است!

لطفا در صورت تمایل شماره تماس خود را وارد کنید تا برای خریدی بهتر و حتی بهینه تر راهنمایی و مشاوره شوید.

question