کتاب هایی که یک مهندس عمران باید بخواند چیست؟ برای بالابردن مهارت های ضروری اشتغال در مهندسی عمران چه باید کرد؟
یک مهندس عمران موفق باید به تجربه ها و دانش هایی که در دوران تحصیل خود کسب کرده است بسنده نکرده و کتابهای مفید در رشته ی خود را مطالعه کند. از رایجترین مشکلات دانشجویان و همچنین مهندسان فارغالتحصیل شده، یافتن منابع مفید جهت مطالعه دروس پایه و تخصصی است. یافتن منبع مطالعه مناسب، اولین قدم یادگیری است و این موضوع، مرحله جستوجوی منبع را از مهمترین مراحل یادگیری قرار میدهد. در این مقاله سعی داریم بهترین و پرمحتواترین کتابها و دوره های آموزشی مختلف در زمینه مهندسی عمران را معرفی کرده و آنها را مورد بررسی قرار دهیم.
⌛ آخرین بهروزرسانی: 6 مهر 1402
📕 تغییرات بهروزرسانی: اضافه شدن مطالب جدید و معرفی دوره های آموزشی مختلف در زمینه مهندسی عمران
با مطالعه این مقاله جامع چه می آموزیم؟
- 1. در چه مقطعی قرار داریم؟
- 1.1. کتابهای مهندسی عمران که باید در دوران تحصیل مطالعه کرد
- 2.1. کتابهای مرتبط با مقطع کارشناسی مهندسی عمران
- 3.1. رسم فنی و نقشهکشی ساختمان
- 4.1. نقشهبرداری
- 5.1. مصالح ساختمانی
- 6.1. استاتیک (Statics)
- 7.1. مقاومت مصالح (Stength of Material)
- 8.1. تحلیل سازهها (Structural Analysis)
- 9.1. طراحی سازههای بتنآرمه
- 10.1. طراحی سازه های فولادی
- 11.1. بارگذاری سازهها
- 12.1. مکانیک خاک
- 13.1. مهندسی پی
- 14.1. مکانیک سیالات
- 15.1. روش های اجرا ساختمان
- 16.1. راهسازی
- 17.1. روسازی راه
- 18.1. متره و برآورد
- 19.1. مهندسی زلزله
- 2. فارغ التحصیلی و شروع کار برای مهندس عمران
- 3. انتخاب تخصص و حرفه ای شدن
- 4. پرسش و پاسخ
- 5. نتیجه گیری
1. در چه مقطعی قرار داریم؟
برای شروع میتوان گفت برای مطالعه کتب مرتبط با مهندسی عمران باید ببینیم در چه مقطعی و یا به عبارتی در چه مرحلهای از راه رسیدن به اوج پیشرفت هستیم و بر اساس آن کتب مربوط به خود را برای مطالعه انتخاب کنیم. البته در هر مرحله باید منطقی رفتار کرد و از رفتارهای هیجانی که جز دلسردی نتیجهای ندارند پرهیز نمود، برای مثال اگر میخواهید یک تایم برای مطالعه آزاد خود اختصاص دهید سعی کنید در این زمان حداکثر یک کتاب را مطالعه کنید و از مطالعه چند کتاب با هم و خسته کردن خود پرهیز کنید.
اما مراحلی از مهندسی عمران که هر مهندسی آنها را طی میکند یعنی دوران دانشگاه، فارغ التحصیلی و ابتدای شروع کار، انتخاب تخصص و در نهایت حرفهای شدن راههایی هستند که شما باید از آنها عبور کنید. اگر میخواهید به بهترین شکل پیشرفت را در مسیر خود ببینید باید در هر مرحله متناسب با آن مرحله کتابهای عمرانی را مطالعه کنید.
جلوتر به طور مفصل به توضیح در رابطه با هر یک از این مراحل و کتابهایی که در آنها باید مطالعه شود میپردازیم.
1.1. کتابهای مهندسی عمران که باید در دوران تحصیل مطالعه کرد
چهارسال تحصیلی شما در دوره کارشناسی زمان بسیار مهمی برای افزایش دانش خود در زمینههای مختلف میباشد. در 3 ترم اول تحصیل که هنوز به طور تخصصی وارد مباحث عمرانی نشدهاید توصیه میکنیم که دروس پایه را جدی بگیرید، زیرا در ظاهر این دروس کاربرد زیادی برای مهندسی عمران ندارند؛ اما در اصل ماجرا میتوانند ذهن شما را برای مسائل پیچیده طراحی و تحلیل سازهها که در آینده با آنها مواجه میشوید آماده کنند.
علاوه بر کتابهای دروس پایه، مانند ریاضی 1 و 2، کتابهای فیزیک 1 و… مهمترین کتابهایی که میتوانید مطالعه کنید کتابهای زبان عمومی و تخصصی در این زمان است، البته اگر پایه زبان انگلیسی ضعیفی داشته باشید توصیه میکنم با کتابهای مرجع شروع به مطالعه زبان کنید برای مثال کتابهای touchstone کتابهای آموزش زبان بسیار خوبی هستند که بدون نیاز به کلاس بهراحتی میتوانید آنها را به طور خود آموز مطالعه کنید.
وقتی پایههای زبان خود را کمی قوی کردید به سراغ کتابهای تخصصیتر مربوط به مهندسی عمران رفته و بدون عجله شروع به آموزش اصلاحات تخصصی مهندسی عمران بکنید، این کار در آینده تحصیلی شما اللخصوص در کنکورهای سراسری (ارشد و دکترا) به شما کمک فراوانی میکند.
در ادامه وقتی وارد ترم چهارم از هشت ترم تحصیلی خود شدید شروع به مطالعه دروس تخصصیتر مانند تحلیل سازه میکنید، در اینجا شما میتوانید با توجه به دروس سنگینی که باید بگذرانید کتابهای مرتبط با درسهای خود را مطالعه کنید. ترجیحاً سعی کنید کتابهایی را برای مطالعه انتخاب کنید که شما را وادار به حل تمارین کنند تا ذهن شما در این زمینه آمادهتر شود.
در سال و یا سالهای آخر از تحصیل خود با دروس اصلی مانند بتن، فولاد، مهندسی زلزله و… مواجه هستید که رفرنسهای بسیار خوبی در زمینه هر کدام برای مطالعه بیشتر وجود دارد اما باز هم توصیه میکنم در اینجا سعی کنید منابع مختلف را با برنامه ریزی دقیق مطالعه کنید که هم به خوبی مطالب را یاد بگیرید و هم به راحتی بتوانید تمام دروس خود را پوشش دهید. نکته مهمی که باید به خاطر بسپارید این است که منابع مطالعاتی شما نباید محدود به کتب باشند، شما در این زمان میتوانید بسیاری از مسائل کاربردی مهندسی عمران را درک کنید پس از مطالعه مقالههایی که شما را در کار آینده راهنمایی میکنند؛ مانند مقالات سایت سبزسازه غافل نشوید. در ادامه به توضیح کاملتری در رابطه با هر کتاب توصیه شده میپردازیم.
2.1. کتابهای مرتبط با مقطع کارشناسی مهندسی عمران
دانشجویان در هنگام تحصیل و فارغالتحصیلان مهندسی عمران، اغلب در انتخاب منابع مناسب موضوع مورد مطالعه خود دچار تردید میشوند. اغلب نیز به جزوات دانشگاهی خود بسنده کرده و این احساس را دارند که مطالب در جزوات دانشگاهی بهصورت کامل گفته شده و هیچ مطلب تازه دیگری وجود ندارد.
رشته مهندسی عمران در عین سادگی و زیبایی خود دارای تنوع در جزئیات است که فقط با مطالعه منابع مختلف مناسب میتوان به مهارت کافی در حل مسائل غیر منتظره، دستیافت. در ادامه معروفترین و مهمترین کتاب ها و نشریه های مرتبط با دروس تخصصی مهندسی عمران را بهصورت جداگانه معرفی میکنیم.
به جز دروس پایه که بهصورت مشترک با دیگر رشتههای مهندسی ممکن است در مقطع کاردانی و کارشناسی تدریس شود، دروس تخصصی متناسب با هر رشته وجود داشته که در رشته مهندسی عمران به شرح زیر میباشند:
- رسم فنی و نقشهکشی ساختمان
- نقشهبرداری و عملیات
- مصالح ساختمانی و آزمایشگاه
- تکنولوژی بتن و آزمایشگاه
- طراحی معماری و شهرسازی
- استاتیک
- دینامیک
- مقاومت مصالح 1 و 2
- تحلیل سازه 1 و 2
- سازه های بتنآرمه 1 و 2
- پروژه سازه های بتنآرمه
- سازه های فولادی 1 و 2
- پروژه سازه های فولادی 1 و 2
- زمینشناسی
- مکانیک خاک و آزمایشگاه
- مهندسی پی
- مکانیک سیالات
- هیدرولیک و آزمایشگاه
- روش های اجرا ساختمان
- راهسازی و پروژه
- متره و برآورد و پروژه
- محیط زیست
- مهندسی زلزله
3.1. رسم فنی و نقشهکشی ساختمان
رسم فنی و نقشهکشی ساختمان، از دروس اصلی و تخصصی رشته مهندسی عمران بوده که در ترمهای ابتدایی دوره کارشناسی، آموزش داده میشود. در این درس مفاهیمی از قبیل ترسیمهای هندسی، رسم سهنما، رسم تصویر مجسم و… همراه با آموزش نحوه ترسیم آنها آموزش داده میشود. از مهمترین کتاب های مهندسی عمران متناسب با این مبحث می توان به رسم فنی و نقشهکشی جامع عمران نوشته حسین زمرشیدی و تمرینات رسم فنی نوشته سرکی بوگولیوبوف اشاره کرد.
1. کتاب رسم فنی و نقشهکشی جامع عمران نوشته حسین زمرشیدی | ![]() |
2. کتاب تمرینات رسم فنی نوشته سرکی بوگولیوبوف | ![]() |
4.1. نقشهبرداری
یکی از مهم ترین گرایش های رشته مهندسی عمران، نقشهبرداری است. نقشهبرداری در هر پروژه عمرانی بسیار اهمیت دارد که به کمک آن بایستی جزئیات محل پروژه برداشت شده و رابطه بین نقاط مختلف آن تعیین گردد. حاصل اطلاعات برداشتشده از نقشهبرداری، در برنامهریزیهای اجرایی مورداستفاده قرار میگیرد. نقشهبرداری و عملیات نقشهبرداری در مقطع کارشناسی مهندسی عمران تدریس می شود که از مهمترین کتاب های مهندسی عمران می توان به کتابهای زیر اشاره کرد:
– کتاب نقشهبرداری نوشته شمس نوبخت
– کتاب نقشهبرداری (1: شناخت کلی) نوشته محمود ذوالفقاری
– کتاب نقشهبرداری مهندسی نوشته محمود دیانتخواه
1. کتاب نقشهبرداری نوشته شمس نوبخت | ![]() |
2. کتاب نقشهبرداری (1: شناخت کلی) نوشته محمود ذوالفقاری | ![]() |
3. کتاب نقشهبرداری مهندسی نوشته محمود دیانتخواه | ![]() |
5.1. مصالح ساختمانی
شناخت مصالح ساختمانی برای یک مهندس عمران از اهمیت بالایی برخوردار است. مصالح ساختمانی به علت مشخصات مکانیکی خاص خود در موارد متفاوتی از ساخت و ساز استفاده می شوند. بهعنوانمثال با شناخت خاصیتهای سیمان و گچ میتوان موارد استفاده هرکدام را دانست و هریک را متناسب با نیاز خود تهیه و استفاده نمود. در مقطع کارشناسی مهندسی عمران، مصالح ساختمانی طی یک درس دو واحدی و آزمایشگاه تدریس می شود. ازجمله کتاب های مهندسی عمران مناسب این مبحث میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
– مرجع کامل شناخت مصالح ساختمانی / نوشته امیر سرمد نهری و سید محسن کاردان
– مبحث پنجم مقررات ملی ساختمان
– مصالح ساختمانی / نوشته احمد حامی
– مصالح ساختمانی / دانشگاه پیام نور
1. مرجع کامل شناخت مصالح ساختمانی / نوشته امیر سرمد نهری و سید محسن کاردان | ![]() |
2. مبحث پنجم مقررات ملی ساختمان | ![]() |
3. مصالح ساختمانی / نوشته احمد حامی | ![]() |
4. مصالح ساختمانی / دانشگاه پیام نور | ![]() |
6.1. استاتیک (Statics)
استاتیک یکی از شاخههای علم مکانیک است که در مهندسی عمران از اهمیت بالایی برخوردار بوده و در رشته مهندسی عمران، مهمترین و اولین چالشبرانگیزترین درس در این رشته است و در آزمونهای مهندسی عمران ازجمله آزمونهای استخدامی اهمیت زیادی دارد چراکه در این حوزه مهندسی، سازه ابتدا در حالت استاتیک طراحی میشود. در استاتیک به سیستمهای فیزیکی ثابت، تحلیل نیرو و گشتاورهایی که بر آن ها اعمال میشود پرداخته میشود. از مهمترین مراجع و کتابهای استاتیک میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
– کتاب استاتیک (مریام و کریگ) ترجمه علیرضا انتظاری
– کتاب مکانیک برداری برای مهندسان-جلد اول: استاتیک (پی-بیر جانسون، دی ولف)
– کتاب مکانیک مهندسی استاتیک (هیبلر)
1. کتاب استاتیک (مریام و کریگ) ترجمه علیرضا انتظاری | ![]() |
2. کتاب مکانیک برداری برای مهندسان-جلد اول: استاتیک (پی-بیر جانسون، دی ولف) | ![]() |
3. کتاب مکانیک مهندسی استاتیک (هیبلر) | ![]() |
7.1. مقاومت مصالح (Stength of Material)
در مقاومت مصالح به نحوه مطالعه روش محاسبه تنش و کرنش در اعضای سازه (تیر، ستون و …) پرداخته می شود. در این درس، مهندس عمران در مسیر شروع یادگیری مفاهیم تئوری طراحی و اجرای سازه قرار میگیرد. پیشنیاز یادگیری آن، استاتیک است و خود نیز درواقع پیشنیاز بسیاری از دروس مهندسی عمران و دیگر رشتههای مهندسی ازجمله مهندسی مکانیک است. بسیاری از اساتید و مهندسان خبره، مقاومت مصالح را از مهمترین دروس مهندسی عمران میدانند و به تأکید فراگیری هر چهبهتر آن توصیه میکنند. ازجمله منابع و کتابهای مناسب در این زمینه میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
– کتاب مقاومت مصالح (مریام)
– کتاب مقاومت مصالح (بیر و جانسون)
– کتاب مقاومت مصالح (گودنو و گری)
– کتاب مقاومت مصالح (پوپوف)
1. کتاب مقاومت مصالح (بیر و جانسون) | ![]() |
2. کتاب مقاومت مصالح (گودنو و گری) | ![]() |
3. کتاب مقاومت مصالح (پوپوف) | ![]() |
✅ اگر میخواهید استاتیک و مقاومت مصالح را به صورت اصولی آموزش ببینید به دوره آموزش جامع استاتیک و مقاومت مصالح سبزسازه مراجعه کنید.
8.1. تحلیل سازه ها (Structural Analysis)
پرداختن به تحلیل و پیشبینی رفتار سازهها با ابزار ریاضی و قوانین فیزیک، تحلیل سازه گفته میشود. تحلیل سازه بنیادیترین درس مهندسی عمران است که با استفاده از آن میتوان عمل نیروها روی سازه را بررسی کرد. درواقع در این درس، نحوه انتقال نیروهای مؤثر وارده به سازه از نقاط مؤثر به تکیهگاهها مطالعه میشود. در تحلیل سازه به مواردی ازجمله:
- بررسی پایداری سازه
- تعیین واکنشهای تکیهگاهی
- تعیین نیروهای داخلی
- محاسبه تغییر شکلهای سازه
پرداخته میشود که پس از تحلیل سازه و مشخص نمودن نیروهای داخلی، سازه را متناسب با اطلاعات بهدستآمده طراحی میکنند. تحلیل سازه در مقطع کارشناسی با عنوان تحلیل سازهها 1 و تحلیل سازهها 2 تدریس میشود. ازجمله کتابها و منابع مناسب این درس میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
1. کتاب تحلیل سازهها نوشته شاپور طاحونی | ![]() |
3. کتاب تحلیل سازه (هیبلر) | ![]() |
4. کتاب تحلیل ماتریسی سازه (مک گوایر و گالاگر) | ![]() |
9.1. طراحی سازه های بتنآرمه
سازههای بتنی، یکی از پرکاربردترین و پرطرفدارترین سازهها در صنعت ساختمانسازی بهحساب میآید، بنابراین برای یک مهندس عمران بسیار حائز اهمیت است که مصالح و المانهای ساختهشده از بتن مسلح شده از فولاد (بتنآرمه) را بشناسد و نحوه رفتار اعضای سازهای ساختهشده از بتن مسلح که تحت نیروهای مختلف برای مقاومت در برابر این نیروها قرار دادهشدهاند را بررسی کند.
در طراحی سازه های بتنآرمه هدف، طراحی اعضای مختلف سازه بتنی مانند تیر، ستون، دیوار برشی و طراحی فونداسیون که تحت بارهای مختلف محوری، برشی، پیچشی و خمشی قرار میگیرند با در نظر گرفتن محدودیتهای آییننامهای است. سازههای بتنآرمه در مقطع کارشناسی تحت عنوانهای سازههای بتنآرمه 1 و سازههای بتنآرمه 2 تدریس میشود. لازم به ذکر است که برخی کتابها و نشریهها، آییننامههایی هستند که باید ضوابط طراحی مطابق با دستورات آنها در نظر گرفته شود که تمام مهندسان باید با روش استفاده از این کتابها و نشریهها آشنایی کامل داشته باشند مانند (آییننامه بتن ایران) و دیگر کتابها نیز آموزش نحوهی طراحی تئوریک است که مطابق با آییننامهها نحوهی طراحی سازه را شرح میدهند. ازجمله منابع و کتابهای مناسب با این درس میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
-طراحی ساختمانهای بتن مسلح نوشته شاپور طاحونی
-سازههای بتنآرمه جلد اول و دوم نوشته داود مستوفی نژاد
-جزوه دانشگاهی سازههای بتنی دکتر حسین زاده اصل
1. مبحث نهم مقررات ملی ساختمان | ![]() |
2. طراحی ساختمانهای بتن مسلح نوشته شاپور طاحونی | ![]() |
3. سازههای بتنآرمه جلد اول و دوم نوشته داود مستوفی نژاد | ![]() |
4. جزوه دانشگاهی سازههای بتنی دکتر حسین زاده اصل | ![]() |
10.1. طراحی سازه های فولادی
مانند بتنآرمه، سازه های فولادی نیز در صنعت ساختوساز بسیار حائز اهمیت است. در حوزه فعالیت سازه های فولادی، اعضای سازه بهمنظور عملکرد هرچه بهتر خود در برابر بارهای وارده به سازه تعیین میشوند. سازه های فولادی از اجزای فولادی ساختهشده است که علت استفاده از آن فراهم آوردن صلبیت کامل و تحمل بار زیاد و …. میباشد. در رابطه با طراحی سازههای فولادی مانند سازههای بتنی آییننامه، کتابهای طراحی تئوریک بسیاری وجود دارد که ازجمله آنها به موارد زیر میتوان اشاره کرد:
1. مبحث دهم مقررات ملی ساختمان | ![]() |
2. طراحی سازههای فولادی (روش تنش مجاز و روش حدی – LRFD) نوشته شاپور طاحونی | ![]() |
3. کتاب طراحی سازههای فولادی به روش حالات حدی و مقاومت مجاز نوشته مجتبی ازهری و رسول میرقادری | ![]() |
11.1. بارگذاری سازه ها
مهندسان عمران باید نحوه اعمال بارهای سازهای و همچنین شناخت آنها و نحوهی تغییر شکلهای اعضای سازهای متحمل بارهای مختلف را فراگیرند. در مبحث ششم مقررات ملی ساختمان و استاندارد 2800 با بررسی بارهای مختلف و تعیین ضوابط بارگذاری و نحوهی اعمال بارها به تفکیک بیانشده است و مهندسان عمران جهت تحلیل و طراحی سازه باید به عنوانهای این مباحث تسلط کافی داشته باشند. ازجمله کتابهای این بخش میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
1. مبحث ششم مقررات ملی ساختمان | ![]() |
2. استاندارد 2800 ایران (طراحی ساختمانها در برابر زلزله) | ![]() |
3. کتاب بارگذاری سازهها نوشته داود مستوفی نژاد | ![]() |
12.1. مکانیک خاک
مکانیک خاک شاخهای از مهندسی عمران است که به بررسی رفتار خاک در شرایط مختلف بارگذاری میپردازد. مکانیک خاک در مقطع کارشناسی پیشنیاز دروسی ازجمله مهندسی پی، راهسازی و روسازی است. مکانیک خاک با عنوان ژئوتکنیک نیز شناخته میشود و با بهرهگیری از علم و روابط ریاضی، خاک و رفتار محیط آن را تحلیل و بررسی میکند. ازجمله مهمترین منابع و کتابهای این درس میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
1. کتاب اصول مهندسی ژئوتکنیک: جلد اول، مکانیک خاک نوشته شاپور طاحونی | ![]() |
2. کتاب مکانیک خاک (کریگ) | ![]() |
3. کتاب مکانیک خاک (لمب و ویتمن) | ![]() |
13.1. مهندسی پی
تمامی سازهها در سرتاسر دنیا، بر روی خاک بنا میشوند. میزان پایداری و عملکرد مناسب سازه در برابر بارهای وارده، وابسته به نحوه انتقال مناسب بار از سازه به خاک است؛ بنابراین طراحی پی و عملکرد خاک زیر آن از مهمترین مباحث موجود در طراحی یک سازه است و مهندسین عمران در حوزه مهندسی ژئوتکنیک باید دارای تسلط کافی بهروشهای تحلیل و آزمایشگاهی مرتبط با این شاخه از مهندسی عمران باشند. ازجمله منابع و کتابهای مرتبط با این درس میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
1. کتاب اصول مهندسی ژئوتکنیک: جلد دوم، مهندسی پی نوشته شاپور طاحونی | ![]() |
2. کتاب مهندسی پی: طراحی و اجرا نوشته ابوالفضل اسلامی | ![]() |
3. کتاب اصول مهندسی پی (براجا ام داس) | ![]() |
14.1. مکانیک سیالات
مکانیک سیالات در رشتههای مهندسی عمران، مکانیکو … دارای اهمیت ویژهای میباشد. رشته مهندسی عمران برای طراحی سازههای خاص ازجمله کانالهای آب، سدها و … نیاز به آشنایی کامل و درک هرچه بهتر رفتار سیالات دارد. ازجمله منابع و کتابهای مرتبط با این درس میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
1. کتاب مکانیک سیالات وایت | ![]() |
2. مکانیک سیالات محمد سمیع پور گیری | ![]() |
3. مکانیک سیالات استریتر وایلی | ![]() |
15.1. روش های اجرا ساختمان
در مقطع کارشناسی، پس از پشت سر گذاشتن آموزش تحلیل، آنالیز و طراحی ساختمان، نیاز است که در قالب یک درس جداگانه روشهای اجرای سازههای بتنی و فولادی را تدریس کرد. مهندسان عمران در قالب این درس با تکنولوژیها و تکنیکهای روز دنیا آشنا میشوند. مهندسین در روشهای اجرایی ساختمان، از مراحل ابتدایی گودبرداری تا انتهای اجرای تأسیسات ساختمان، روشهای مختلف اجرا را فرامیگیرند. روشهای اجرایی ساختمان نباید تنها شامل دانشجویان باشد؛ چراکه اغلب مهندسان عمران پس از فارغالتحصیلی در حوزه اجرا و پیمانکاری مشغول به کار میشوند و باید با روشهای روز اجرا آشنا باشند. از بهترین منابع و کتابهای موجود در رابطه با روشهای اجرا میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- کتاب روشهای اجرایی ساختمان نوشته امیر سرمدنهری
- کتاب روشهای اجرایی ساختمان نوشته ناصرالدین شاهبازی
- کتاب روشها و جزئیات اجرایی ساختمان نوشته محمدحسین علیزاده
- کتاب عناصر و جزئیات ساختمانی: اجزا و اجرا نوشته علی مختاریان
1. کتاب روشهای اجرایی ساختمان نوشته امیر سرمدنهری | ![]() |
2. کتاب روشهای اجرایی ساختمان نوشته ناصرالدین شاهبازی | ![]() |
3. کتاب روشها و جزئیات اجرایی ساختمان نوشته محمدحسین علیزاده | ![]() |
4. کتاب عناصر و جزئیات ساختمانی: اجزا و اجرا نوشته علی مختاریان | ![]() |
16.1. راه سازی
در درس راهسازی مهندسان عمران با مطالب ابتدایی راه سازی آشنا میشوند. راهسازی ابتداییترین درس برای افرادی است که تمایل به ادامه تحصیل در گرایش راه و ترابری و گرایش حملونقل دارند و در این درس با مفاهیمی همچون قوس، مسافت دید، انواع شیبها و در انتها محاسبه حجم عملیات خاکی آشنا میشوند. از مهمترین منابع و کتابهای مرتبط با راهسازی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
– کتاب راهسازی: طرح هندسی راه نوشته حمید بهبهانی
– راه سازی انتشارات سری عمران
– کتاب راهسازی نوشته محمودرضا کیمنش
1. کتاب راهسازی: طرح هندسی راه نوشته حمید بهبهانی | ![]() |
2. کتاب راهسازی نوشته محمودرضا کیمنش | ![]() |
17.1. روسازی راه
پروژههای احداث راه، دارای هزینه و صرف زمان زیادی است. همچنین با توجه به اینکه راههای کشور علت بر توسعه کشور و پیشرفت هر چه بیشتر اقتصاد آن نیز است، بایستی بستر راهها بتوانند در یک پروژه راهسازی به قدی مناسب احداث گردند که در برابر شرایط جوی و تردد خودرو و ماشینآلات سنگین عمر مفید خود را داشته باشند. در روسازی راه با مفاهیم مهم آن ازجمله خاک بستر، زیراساس، اساس و انواع رویههای اسفالتی، آشنا خواهیم شد و روش اجرای هرکدام شرح دادهشده است.
بهترین منابع و کتابهای مرتبط به آن میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
– نشریه 234: آییننامه روسازی آسفالتی راههای ایران (سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور)
– روسازی راه انتشارات سری عمران
– کتاب روسازی راه نوشته امیرمحمد طباطبایی
– کتاب روسازی راه نوشته نادعلی رمضان پور و نورالدین قاسم زاده
1. نشریه 234: آییننامه روسازی آسفالتی راههای ایران (سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور) | ![]() |
2. کتاب روسازی راه نوشته امیرمحمد طباطبایی | ![]() |
3. کتاب روسازی راه نوشته نادعلی رمضان پور و نورالدین قاسم زاده | ![]() |
18.1. متره و برآورد
با توجه به افزایش قیمت روزافزون مصالح ساختمانی، تورم و افزایش دستمزد ها، مهندسین عمران باید بتوانند قبل از شروع پروژه های خود، حجم کار خود را برآورد کنند یا اینکه در مزایدههای کوچک و بزرگ، پیمانکار بتواند قبل از ارائه پیشنهاد قیمت خود، بر اساس فهرست بهای جدید، قیمت تمامشده پروژه را برآورد کند. با توجه به این مسائل، متره و برآورد از جمله حرفههای حساس و مهم مهندسی عمران بهحساب می آید چراکه با غیرتخصصی کار کردن در این زمینه میتوان در پروژه با خسارات و ضرر های جبرانناپذیری روبه رو شد.
طبق ماده 23 قانون برنامهوبودجه، پایه انجام معاملات در طرح های عمرانی فهرستبها است؛ بنابراین مهندسان عمرانی که می خواهد درزمینه متره و برآورد فعالیت کنند باید به فهرستبهای ابنیه که هرساله ارائه میشود تسلط کافی در نحوه ی استفاده از آن داشته باشند. علاوه بر فهرستبها، منابع و کتابهایی جهت روش برآورد کردن مصالح مصرفی و حجم کار ها مطابق با فهرست بها وجود دارد که ازجمله آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
– فهرستبهای واحد پایه رشته ابنیه (سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور)
– موافقتنامه، شرایط عمومی و شرایط خصوصی پیمان – نشریه 4311 (سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور)
– متره و برآورد و اصول اولیه پیمانکاری نوشته محمدعلی ارجمند
– کتاب متره و برآورد ابنیه و نکات کاربردی پیمانکاری نوشته سعید احمدی
– متره و برآورد انتشارات سری عمران
1. فهرستبهای واحد پایه رشته ابنیه (سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور) | ![]() |
2. موافقتنامه، شرایط عمومی و شرایط خصوصی پیمان – نشریه 4311 (سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور) | ![]() |
3. متره و برآورد و اصول اولیه پیمانکاری نوشته محمدعلی ارجمند | ![]() |
4. کتاب متره و برآورد ابنیه و نکات کاربردی پیمانکاری (سعید احمدی) | ![]() |
19.1. مهندسی زلزله
در مهندسی عمران، اعضای سازه بهگونهای طراحی میشوند که بتوانند در برابر نیروهای وارده بهترین عملکرد را داشته باشند. نیرو جانبی ناشی از زلزله، مهمترین نیرویی است که ممکن است زمانی به سازه وارد شود و مهندسان عمران با استفاده از علم خود و تجربیات زلزله در محل سازه، مقدار نیرویی که قرار است در زمان زلزله به سازه وارد شود را محاسبه می کنند و بر اساس آن به تحلیل، آنالیز و طراحی سازه خود می پردازند.
اولین و مهمترین منبع مطالعاتی زلزله برای یک مهندس عمران، آییننامه ایمنی ساختمان در برابر زلزله یا همان استاندارد 2800 است. استاندارد 2800، شامل مجموعهای از قوانین و محدودیتهای سازهای برای طراحی لرزه ای انواع مختلف سیستم های سازهای در برابر زلزله است؛ بنابراین استاندارد 2800 را میتوان در بین دیگر منابع مطالعاتی، اولین دانست و در کنار آن کتابهای دیگر که به تحلیل و بررسی این آییننامه پرداختهاند یا بهگونهای روشهای تحلیل و بررسی را ارائه کردهاند را میتوان به شرح زیر دانست:
– کتاب دینامیک سازهها و تعیین نیروهای زلزله (آنیل چوپرا)
– استاندارد 2800 (ویرایش چهارم زیر ذره بین) انتشارات سری عمران
– کتاب اصول مهندسی زلزله نوشته خسرو برگی
1. کتاب دینامیک سازهها و تعیین نیروهای زلزله (آنیل چوپرا) | ![]() |
2. استاندارد 2800 (آییننامه طراحی ساختمانها در برابر زلزله) | ![]() |
3. کتاب اصول مهندسی زلزله نوشته خسرو برگی | ![]() |
2. فارغ التحصیلی و شروع کار برای مهندس عمران
این زمان یکی از حساسترین تایمها برای هر مهندس عمرانی است، زیرا اگر در این زمان به خوبی عمل کنید میتوانید یک آینده خوب را در پیش روی خود داشته باشید. شما در این زمان میتوانید با ادامه تحصیل در مقطع ارشد گرایش تخصصی خود را انتخاب کنید و یا خودتان با جستجو و بررسی به علاقه خود را انتخاب کنید و به سمت آن حرکت کنید.
اما در حالت کلی هر مهندس عمران باید بتواند با اصول و نرم افزارهای طراحی یک ساختمان آشنا باشد پس همین ابتدای راه باید زمانی را برای آموزش کامل طراحی بگذارید (به دلیل اینکه این مورد معمولاً در دانشگاهها به طور کامل تدریس نمیشود ما کتابها و دورههای زیر را برای آموزش کار با نرم افزارهای مهندسی عمران و طراحی ساختمان به شما پیشنهاد میکنیم.
1. مجموعه مقالات شهریادگیری سبزسازه | ![]() |
2. دوره طراحی سازه سبزسازه | ![]() |
3. کتاب آموزش نرم افزار Etabs نوشته دکتر حسین زاده اصل | ![]() |
4. ایبوک های تخصصی سبزسازه | ![]() |
شاید در نگاه اول برای شما جالب باشد که از یک لیست 4 موردی سه مورد از آنها را به محتوای سبزسازه اختصاص دادیم، بله اگر بخواهید پس از فارغ التحصیلی شروع به کار کنید قطعاً سبزسازه میتواند برای شما بسیار مناسب باشد، این مجموعه با تولید صدها محتوای آموزشی رایگان و غیررایگان همیشه در کنار مهندسین بوده و تلاش کرده پاسخ سوالات آنها را به بهترین شکل ممکن بدهد. شما برای آموزش کامل صفر تا صد در بسیاری از زمینههای مهندسی عمران میتوانید روی سبزسازه حساب کنید.
3. انتخاب تخصص و حرفه ای شدن
در این مرحله شما از ضوابط اصلی طراحی، اجرا و نظارت سازههای عمرانی به خوبی آگاه هستید و در زمینه کار با نرم افزارهای مهندسی عمران حداقل کار با اصلیترین نرم افزارها مانند ایتبس (Etabs)، اتوکد (Autocad)، سیف (Safe) و موارد مهم دیگر با توجه به علاقه خود در زمینه کارهای عمرانی آشنا هستید.
حال میخواهید به طور حرفهای شروع به کار کنید و در شرکت خاصی استخدام شوید، همانطور که میدانید که شرکتهای عمرانی معمولاً در زمینههای مختلفی فعالیت میکنند پس شما با توجه زمینه فعالیت شما میتوان کتابها و دورههای مختلفی را به شما پیشنهاد کرد.
برای مثال کار در زمینه طراحی ساختمان، برای ایمن مورد معمولا یک دوره آموزشی کامل مثل دوره های جامع سازههای بتنی و دوره تخصصی سازههای فولادی سبزسازه میتوانند مناسب باشند. البته اگر شما آموزشهای لازم در این زمینه را دیده باشید حال زمان حرفهای تر شدن است، از این رو دورههای طراحی عملکردی و کتابهای طراحی عملکردی میتوانند باعث شوند که شما در بازار کار خود نسبت به دیگران همیشه خواهان بیشتری داشته باشید. سبزسازه در زمینه دوره جامع طراحی عملکردی و مقاومسازی هم جزو اولین و برترین ناشران است و دورهای به کامل ترین شکل ممکن را در سه سطح برای شما تدارک دیده است.
اگر شما به کارهای دفترفنی مانند صورت وضعیت نویسی، متره و براورد و موارد دیگر بیش از امور طراحی علاقه مند هستید، میتوانید دورههای مختلف و کتابهای بسیاری را در پیش روی خود داشته باشید که از جمله آنها میتوان به دورههای سبزسازه، دورههای متره و براورد مهندس کرایلو و… اشاره کرد.
باز هم زمینههای کاری متفاوتتری در مهندسی عمران وجود دارد از نظارت و اجرای ساختمان تا طراحی سازههای صنعتی و حتی سازه خاص که برای آموزش دیدن در آنها ما به شما کتابهای مختلفی را مانند کتاب همراه ناظر ساختمان نوشته مهندس مهندس سیامک الهی فر و یا کتاب کتاب اصول نظارت سازههای بتنی نوشته نوید سلیمانیپور اشاره کنیم.
برای سازههای صنعتی دوره جامع آموزش طراحی سوله صنعتی میتواند بسیار مناسب باشد.
در انتها یک نکته مهم را در زمینه تور طراحی سبزسازه که آن را ارزشمند میکند این است که بسیاری از این آموزشها را در خود جای داده است یعنی اگر شما از این آموزش استفاده کنید پس از مدتی به بسیاری از زمینههای اصلی مهندسی عمران مسلط میشوید.
پرسش و پاسخ
نتیجه گیری
بهترین روش کسب مهارت و تجربه در مهندسی عمران، مطالعه منابع مختلف در دروس تخصصی است. همانگونه که یک دانشجو از تجربیات استادان و مربیان خود در محیط آموزشی خود بهره میبرند، میتوانند از علم و سال ها تجربیات بهترین مدرسان در قالب کتاب های آموزشی بهره ببرند و در جهت تکامل دانش خود در رشته مهندسی عمران گامهای بلندتری بردارند.
قبل از همهچیز، یک مهندس عمران باید بداند در چه زمانی از آییننامهها و نشریه ها در زمینه های مختلف استفاده کند و نحوهی مطالعه آنها را بهخوبی بداند؛ بنابراین اولین کتاب هایی که یک مهندس عمران باید مطالعه کند آیین نامه ها و نشریات مورد تائید در کشور است. در مهندسی عمران اغلب تخصصها نیازمند تجربه های میدانی است مانند روش های اجرا ساختمان، آزمایشگاههای بتن و … و دیگر تخصصها نیازمند تمرین و تکرار و حل مسائل متفاوت است مانند تحلیل سازه ها، طراحی سازه های بتنی و فولادی.
منابع
- fa.wikipedia.org
مطلبی میخواهید که نیست ؟ از ما بپرسید تا برایتان محتوا رایگان تولید کنیم!
- ارسال سوال برای تولید محتوا