صفحه اصلی  »  طراحی سازه های ساختمانی و صنعتی  »  بارگذاری و طراحی آسانسور در ایتبس؛ بیان نکات اجرایی به همراه 2 ویدئو

بارگذاری و طراحی آسانسور در ایتبس؛ بیان نکات اجرایی به همراه 2 ویدئو

همانطور که می دانید کنترل و نظارت بر طراحی، اجرا و بارگذاری سازه بسیار مهم می باشد چرا که از نظر حقوقی در صورت بروز هر گونه حادثه ای مسئولیت بر عهده دستگاه نظارت و مهندسین محاسب خواهد بود؛ برای آسانسورها مانند دیگر اعضای غیر سازه ای قبل از طراحی، مرحله ی بارگذاری را داریم اما آیا بار آسانسور صرفا از طریق شاسی آن به پی منتقل می شود؟ اثر مهار شدن آسانسور در طبقات سازه به چه صورت مدلسازی می شود؟

در این مقاله جامع صفر تا صد بارگذاری و طراحی آسانسور را گام به گام به شما آموزش می دهیم و اجرای اجزاء آسانسور از جمله اجرای چاهک آسانسور، اجرای آهن کشی و اجرای دال بتنی نشیمن موتور آسانسور را نیز بیان خواهیم کرد.

⌛ آخرین به‌روزرسانی: 13 تیر 1400

📕 تغییرات به‌روزرسانی: آپدیت بر اساس مبحث ششم مقررات ملی ساختمان ویرایش 1398

در این مقاله چه می‌آموزید؟

1. آسانسورها چگونه کار می کنند ؟

پیش از ورود به بحث اصلی بهتر است اطلاعات خود را در مورد آسانسورها کمی بیشتر نماییم. تصویر زیر ما را با بخش های مختلف یک آسانسور کابلی آشنا می کند.

 

بخش های مختلف آسانسور کابلی

شکل 1 نمای کلی آسانسور و جزئیات آن

 

آسانسور از کابینی که به یک سیستم بالابر متصل شده و کابلی که به یک جعبه اتصال دارد، تشکیل‌شده است. امروزه دو نوع آسانسور کاربرد بیشتری دارند: آسانسورهای هیدرولیک و آسانسورهای کابلی.

سیستم هیدرولیک، مزایا و معایبی داشته که مهم­ترین مزیت آن، این است که سیستم هیدرولیک می‌تواند به‌آسانی با نیروی کم پمپ، قدرت زیادی ایجاد کند تا آسانسور به‌راحتی بالا برود. از طرفی مهم‌ترین معایب آن، مسئله اندازه تجهیزات است. اگر آسانسور بخواهد طبقات زیادی را بالا برود به پیستون بلندتری هم نیاز است. پیستون بلندتر هم به‌جای زیادی نیاز دارد. مثلاً اگر بخواهیم از این سیستم برای یک ساختمان ۱۰ طبقه استفاده کنیم، باید حداقل ۹ طبقه چاه حفر کنیم تا پیستون در آنجا بگیرد. درهرحال برای ساختمان‌های تا سه‌طبقه استفاده از این نوع آسانسور مناسب به نظر می‌رسد.

 

طراحی آسانسور هیدرولیک

شکل 2 مزایا و معایب سیستم هیدرولیک

 

آسانسور کابلی این مشکل را حل کرده است و به همین دلیل امروزه کاربرد بسیار بیشتری دارد. همان‌طور که در تصویر بالا مشاهده می‌کنید، در آسانسورهای کابلی، کابین توسط یک سری کابل فولادی به یک وزنه تعادل متصل است.

وزن وزنه تعادل معادل ۴۰% ظرفیت کامل آسانسور است؛ یعنی هنگامی‌که آسانسور به ۴۰% ظرفیت کامل خود رسید، آسانسور و وزنه به یک حالت تعادل می‌رسند. هدف از این تعادل ذخیره انرژی است؛ زیرا با بار یکسان در هر دو طرف کابل، نیروی کمتری برای حرکت دادن آسانسور نیاز خواهد بود.

تا به این جای کار با اجزای مختلف آسانسور آشنا شدیم. این اجزا نیروهایی ایجاد می‌کنند که می­بایست توسط اسکلت فلزی آسانسور که از این به بعد آن را شاسی آسانسور می‌گوییم به فونداسیون منتقل گردد. در آسانسورهای معمولی از چهار عدد نبشی به‌عنوان شاسی آسانسور استفاده می‌شود. این نبشی‌ها به‌وسیله تسمه یا ناودانی به یکدیگر متصل می‌شوند که در تصویر زیر نیز قابل‌مشاهده هستند.

 

اسکلت آسانسور

شکل 3 شاسی آسانسور

 

در عمل، برای مهارجانبی شاسی آسانسور، آن را به وسیله ورق های فولادی به سازه متصل می کنند.

در تصویر زیر نحوه اتصال را مشاهده می کنید.

 

مهار جانبی شاسی آسانسور

شکل 4 اتصال شاسی آسانسور به سازه

 

متوجه شدیم که نیروی اجزای آسانسور به وسیله شاسی آن تحمل می شود.

حالا برای اینکه بتوانیم شاسی را طراحی کنیم ابتدا باید بارگذاری مربوطه مشخص شود.

2. بارگذاری آسانسور

بار ناشی از آسانسور شامل دو نوع بار مرده و زنده است. مقدار هر یک از این دو نوع بار بسته به آسانسور انتخابی تعیین می شوند.

1.2. بار زنده آسانسور

مطابق جدول 6-5-1 از مبحث ششم مقررات ملی ساختمان، حداقل بار زنده گسترده یکنواخت و زنده متمرکز آسانسور به شرح زیر است.

 

ردیف نوع کاربری بار گسترده کیلونیوتن بر متر مربع بار متمرکز کیلونیوتن

2-12

 

اتاق آسانسور

 

3.6

 

1.3

(بر روی سطحی برابر با 50*50 میلی متر وارد شود.)

 

همچنین می­توان از حاصل جمع بار زنده ناشی از تردد افراد در موتورخانه جهت تعمیر در سکوی آسانسور و حداکثر ظرفیت بار زنده کابین آسانسور جهت انتقال افراد و همچنین وزن موادی که احتمالاً در آنجا انبار خواهد شد را محاسبه کرده و آن را با مقدار حداقلی که آئین ­نامه برای بار زنده آسانسور در نظر گرفته است مقایسه کرد.

2.2. بار مرده آسانسور

بار مرده آسانسور توسط مشخصات فنی شرکت سازنده مشخص می شود. می توان به صورت عمومی برای ساختمان های مسکونی با ارتفاع متوسط آن را بین 800 تا 1000 کیلوگرم در نظر گرفت.

برای دستیابی به وزن دقیق تر آسانسور می توانید به جدول 1 از پیوست 2 مبحث پانزدهم مقررات ملی ساختمان مراجعه نمایید.

 

محاسبه بار مرده آسانسور

 

تذکر مهم:

به علت حرکت آسانسور در راستای عمودی محل اثر بار، پیوسته در حال تغییر است. توقف های مکرر در طبقات و شروع به حرکت مجدد آسانسور بارهای اضافی را به شاسی منتقل می کند.

به عبارت دیگر بار گذاری آسانسور ماهیت دینامیکی دارد و باید برای لحاظ نمودن اثر ضربه، نیروهای وارده را، با ضریبی تشدید نماییم.

در واقع با ضرب نیروها در ضریب تشدید، اثرات ناشی از ضربه در حد متعارف منظور خواهد شد. بند زیر از مبحث ششم مقررات ملی ساختمان به همین موضوع اشاره دارد.

 

سازه آسانسور

 

روال معمول در محاسبه بارهای آسانسور به این گونه است که حداقل بار آسانسور برابر 1.5 تن در نظر گرفته می شود. توجه داشته باشید که این مقدار با اعمال ضریب ضربه 2 ، برابر با 3 تن خواهد بود.

در ادامه یک مثال را بررسی می کنیم.

مثال1. بخشی از پلان یک ساختمان در تصویر زیر مشاهده می شود. مطابق با ابعاد نشان داده شده در تصویر، بارهای زنده و مرده آسانسور را به تفکیک محاسبه نمایید.

 

 

بارگذاری آسانسور

 

Live load: (1.4 × 1.0 ) × 3.6 = 5.04 KN = 5.04 × 2 = 10.08 KN ≅ 1ton

 

چون بنا به روال معمول حداقل بار آسانسور با اعمال ضریب ضربه را، 3 تن در نظر می گیریم در نتیجه مقدار بار مرده برابر خواهد بود با:

 

Dead load: 3ton – 1ton = 2ton = 20KN

 

اما اگر بخواهیم مقدار دقیق بار مرده یک آسانسور را محاسبه کنیم باید مطابق توضیحات زیر (که برای تعیین بار مرده یک آسانسور چهار نفره است) نسبت به انجام مراحل زیر اقدام کنیم.

برای یک آسانسور چهار نفره لازم است مطابق دو مرحله زیر بار مرده تجهیزات آسانسور و سکوی آسانسور به تفکیک محاسبه‌شده و درنهایت مجموع این مقادیر به‌عنوان بار مرده آسانسور لحاظ شود:

بار مرده تجهیزات آسانسور

طبق بند ۶-۵-۸-۳:

1000×2=2000 kgf

بار مرده سکوی آسانسور

2500×0.15×(1.4×1)=525 kgf

مجموع بار مرده آسانسور:

dead load=2000+525=2525 kgf=25.25 KN

 

 آیا بار آسانسور، صرفا از طریق شاسی آن به پی منتقل می شود و نیازی به اعمال آن به سازه ی اصلی وجود ندارد؟

برای پاسخ به این سوال ویدئوی رایگان آموزشی 2دقیقه ای زیر را که بخشی از دوره جامع طراحی سازه های بتن آرمه در Etabs می باشد را مشاهده کنید.

 

 

 

همانطور که در فیلم بالا مشاهده کردید این دو دیدگاه عبارت اند از :

دیدگاه اول. برخی از مهندسین معتقد هستند که آسانسور کاملاً جدا از سازه اصلی عمل می کند. و هیچ باری از آسانسور به سازه منتقل نمی شود. در واقع تمام بار آسانسور توسط شاسی آن تحمل می شود.

در این حالت صرفاً نبشی های چهار طرف آسانسور طراحی می شوند و از مدلسازی اثر آسانسور بر سازه ی اصلی در نرم افزار ETABS صرف نظر می شود.همچنین طراحی چاله آسانسور  نیز به صورت جداگانه توسط محاسب انجام می گردد.

دیدگاه دوم. برخی دیگر از مهندسین به دلیل وجود اتصال بین سازه اصلی و شاسی آسانسور، اثر بار آسانسور را بر سازه اعمال می کنند.

دیدگاه دوم علاوه بر اینکه استدلال معقولی است در جهت اطمینان نیز می باشد.(چرا؟)

همچنین از سوی دفاتر کنترل ساختمان سازمان نظام مهندسی، تاکید، بر اعمال بار آسانسور به تکیه گاه های مربوطه می باشد. و در بسیاری از موارد اگر بار آسانسور به سازه اعمال نشود، محاسبات پذیرفته نخواهد شد.

 مبنای محاسبات ما در این مقاله دیدگاه دوم خواهد بود.

3. بارگذاری آسانسور در etabs

نکته ی مهم درهنگام اعمال بار آسانسور به سازه، همانند ” بارگذاری راه پله “، تعیین تکیه گاه های آسانسور روی سازه است؛ که باید به دقت در تراز طبقات تعیین شوند. برای این منظور مراحل زیر را طی می کنیم :

گام اول – بسته به اینکه شاسی آسانسور به تیر متصل است یا به ستون، وزن کل آسانسور را به تیرها یا ستون های طبقه آخر وارد می کنیم. برای این کار، joint های مربوطه را مطابق شکل زیر انتخاب می کنیم.

 

بارگذاری آسانسور (اختصاص وزن کل آسانسور به تیر یا ستون های طبقه آخر)

 

 

در این مثال بخشی از شاسی آسانسور به ستون ها متصل است و بخش دیگر به تیر ها،

به همین دلیل چهار joint در اطراف باکس آسانسور را مطابق شکل انتخاب نمودیم.

 

 

 

 

گام دوم – بارهای مرده و زنده ای که در مثال1 بدست آورده ایم را بین چهار joint انتخاب شده تقسیم می کنیم و به شکل زیر به سازه اعمال می نماییم.

Live Load:10.08KN/4=2.52KN

Dead Load:20KN/4=5KN

 

اعمال بار مرده و زنده به آسانسور(مرحله به مرحله مدلسازی و بارگذاری آسانسور)

شکل 5 واردکردن بار آسانسور در نرم‌افزار ایتبس

4. اصول اجرایی و نظارت بر اجرای آسانسور 

اجرای فونداسیون چاهک آسانسور: بار ناشی از وزن آسانسور باید از طریق نبشی‌های اطراف باکس به زمین منتقل شود. بسته به اینکه فونداسیون سازه اصلی، گسترده باشد یا نواری، اجرای فونداسیون چاهک آسانسور متفاوت خواهد بود. در این خصوص می توانید توضیحات مقاله “میلگرد گذاری فونداسیون” را مطالعه نمایید.

در ادامه چند تصویر از اجرای فونداسیون چاهک آسانسور و نقشه آرماتورگذاری آن را مشاهده می کنید. در هنگام بتن ریزی فونداسیون چاهک آسانسور می بایست در چهار گوشه آن ورق هایی قرار داده شوند. این ورق ها نقش کف ستون(Base Plate) را ایفا خواهند کرد.

 

دیتیل چاهک آسانسور( اجرای چاهک آسانسور)

شکل 6 چاهک آسانسور قبل و بعد از بتن‌ریزی

1.4. اجرای آهن کشی باکس آسانسور

کیفیت آهن کشی رابطه مستقیمی با کاهش لرزش ها دارد، لذا دقت در اجرای جزئیات بسیار مهم خواهد بود.

 

آهن کشی آسانسور

شکل 7 آهن کشی باکس آسانسور

 

با توجه به وظیفه ای که شاسی آسانسور دارد، باید در اجرای آهن کشی، به اتصالات و جوش ها بسیار دقت داشت.

اتصال دو نبشی در طول، باید با ورق انجام شود و از اتصال لب به لب نبشی ها خود داری نمود. علت این کار، ماهیت دینامیکی بار آسانسور است.

در تصویر زیر این موضوع قابل مشاهده است.

 

آهن کشی آسانسور

شکل 8 اتصال نبشی‌ها (بهتر است هر دو بال نبشی با ورق اتصال یابند)

 

با توجه به اینکه اغلبِ جوش ها به صورت قائم اجرا می شوند؛ مهارت تیم جوشکار و الکترود انتخابی بسیار مهم می باشند.

الکترودهای ضخیم برای جوشکاری در وضعیت قائم مناسب نیستند، زیرا کنترل حوضچه جوش حجیم در این وضعیت جوشکاری مشکل است.

حداکثر قطر الکترود قابل استفاده در این وضعیت4.5 میلی متر پیشنهاد می شود. عموماً جوشکاران الکترود بزرگ تر را به علت اینکه می توانند جوش را با سرعت بیشتری و با تعداد دفعات تعویض کمتری انجام دهند ترجیح می دهند. به بیان دیگر علاقه مند هستند حتی الامکان بزرگترین اندازه الکترود را استفاده نمایند. اما بایست توجه داشت که نباید از الکترودی که اندازه آن بزرگتر از ضخامت قطعه است استفاده نمود.

به عنوان یک پیشنهاد کلی الکترود E6013 با سایز 4 میلی متر و کمتر برای انجام جوش های شاسی آسانسور مناسب می باشد.

2.4. اجرای دال بتنی نشیمن موتور آسانسور :

در بالای شاسی آسانسور یک دال بتنی اجرا می شود تا موتور آسانسور روی آن قرار گیرد.

هدف از این کار اتصال موتور به دال بتنی برای جلوگیری از حرکت آن است. همچنین دال بتنی ارتعاشات و صدای موتور را تا حد بسیار زیادی کاهش می دهد.

فرض کنید اگر موتور آسانسور مستقیماً روی شاسی سوار شود چه لرزش و آلوگی صوتی را ایجاد خواهد کرد.

تصویر زیر سقف چاه آسانسور را پس از بتن ریزی نشان می دهد:

 

دال بتنی نشیمن موتور آسانسور

شکل 9 اجرای دال بتنی آسانسور

 

سایر نکاتی که می بایست در خصوص طراحی آسانسور در سازه به آن توجه داشت:

  • شاسی و سایر تجهیزات آسانسور می بایست کاملاً شاقول باشند. در غیر این صورت در هنگام استفاده از آسانسور شاهد لرزش های شدید خواهیم بود.
  • در سقف خرپشته و در اتاقک آسانسور باید قلابی مانند شکل زیر قرار گیرد. چرا که اگر نیاز به تعمیر موتور باشد بتوان به کمک این قلاب موتور را بلند کرد.
    در نتیجه یک بار متمرکز در وسط سقف خرپشته به صورت موردی وارد خواهد شد. لذا توصیه می شود با قرار دادن چهار ستون در اطراف راه پله، خرپشته را تقویت کرد.

 

قلاب در اتاقک آسانسور برای اجرای درست آسانسور

شکل 10 اجرای شاسی آسانسور در خرپشته

 

  • گاهاً مشاهده می شود که معماران از فضای داکت آسانسور جهت عبور لوله های آب، گاز و… استفاده می کنند.
    این کار با توجه به بند زیر از مبحث 15 مقررات ملی ساختمان ممنوع می باشد.

 

طراحی و اجرای آسانسور بر اساس ضوابط مقررات ملی

5. طراحی آسانسور به صورت دستی و در etabs

حال که با عملکرد آسانسور، اصول اجرایی و نحوه اعمال بار آن به سازه در ETABS آشنا شدیم، می توان به سراغ محاسبات و مدلسازی شاسی آسانسور رفت.

برای این کار می توان از نرم افزارهای SAP2000 یا ETABS استفاده نمود.

در ابتدا بندهای آیین نامه ای مرتبط را بررسی می نماییم.

 

طراحی دستی آسانسور طبق ضوابط مبحث نهم

 

مطابق بند فوق از استاندارد 2800، شاسی آسانسور به عنوان سازه غیر ساختمانی متکی به سازه های دیگر تلقی می شود.

در خصوص ضوابط تحلیل و طراحی چنین سازه هایی نظر استاندارد 2800 به قرار زیر است:

 

طراحی آسانسور

 

بدیهی است که وزن ناشی از آسانسور بسیار کمتر از 25 درصد وزن کل سازه است. لذا می بایست ضوابط فصل چهارم استاندارد 2800 مبنای طراحی قرار گیرد.

 با جمع بندی بندهای 5-1 و 5-4 از استاندارد 2800 به این نتیجه می رسیم که آسانسور یک عضو غیر سازه ای می باشد.

محدوده کاربرد ضوابط فصل چهارم در بند 4-1-2 از استاندارد 2800 ذکر شده است.

در ادامه بخشی از این بند را بررسی می کنیم، متن کامل بند را از آیین نامه مطالعه بفرمایید.

 

ضوابط طراحی آسانسور

 

مطابق بند فوق برای ساختمان های مسکونی(اهمیت متوسط) با تعداد طبقات هشت و بیشتر نیاز به طراحی اجزای غیر سازه ای می باشد.

برای انجام طراحی، به مدلسازی نرم افزاری یا محاسبات دستی نیاز است.

در ادامه به دلیل سرعت و دقت بیشتر، روند تحلیل و طراحی شاسی آسانسور با نرم افزار ETABS شرح داده خواهد شد.

1.5. طراحی آسانسور در ایتبس

1.1.5. مدلسازی آسانسور در etabs:

فرض می کنیم که ساختمانی 8 طبقه داریم؛ با توجه به مثال1 مدل سازی به صورت زیر انجام می گیرد:

  • پس از تعریف مشخصات مصالح، مقاطع نبشی، ناودانی و IPE را مطابق شکل فراخوانی می کنیم.

 

طراحی آسانسور در ایتبس

شکل 11 فراخوانی مقاطع موردنیاز در نرم افزار ایتبس

 

  • مطابق با فرم اجرایی شاسی آسانسور اعضا را ترسیم می کنیم.
    برای آغاز کار بهتر است از L60*5 برای ستون های شاسی استفاده شود.
    همچنین به فاصله های حداکثر حدود 160cm، کلاف های افقی برای حفظ یکپارچگی نبشی ها قرار داده شود.
    این کلاف ها برای آغاز کار می تواند UPN80 انتخاب شوند.
    در بالای شاسی آسانسور نیز مطابق تصویر زیر می بایست چهار IPE قرار داده شود.
    IPEها و دال بتن آرمه روی آن، محل نشیمن موتور آسانسور را ایجاد می کنند. فرض اولیه IPE12 مناسب به نظر می رسد.

 

محل نشیمن موتور آسانسور (طراحی آسانسور در ایتبس به همراه نکات اجرایی)

شکل 12 قرار دادن چهار IPE در بالای شاسی

 

مطابق با پلان موجود در مثال 1 ترسیم صورت می گیرد. توجه داشته باشید در وجهی که آسانسور در طبقات می ایستد کلاف نخواهیم داشت. همچنین کلیه اتصالات، اعم از تکیه گاه ستون ها باید مفصلی باشد.

 

باتوجه ‌به مفصلی بودن تمامی اتصالات و نبود عضو مهاربندی، آیا سازه ناپایدار می­شود؟

همان‌طور که پیش‌تر نیز اشاره شد، شاسی آسانسور در طبقات به سازه اصلی مهار می­شود. وجود این تکیه‌گاه‌ها، عملاً پایداری سازه را تأمین می­کند. اثر این مهار شدن باید با قرار دادن تکیه‌گاه‌های مفصلی در تراز طبقات اعمال شود.

 

مدلسازی مهار آسانسور در ایتبس

شکل 13 اعمال تکیه‌گاه در تراز طبقات

 

مطابق با پلان موجود در مثال 1 ترسیم صورت می‌گیرد. توجه داشته باشید در وجهی که آسانسور در طبقات می‌ایستد کلاف نخواهیم داشت. همچنین کلیه اتصالات، اعم از تکیه‌گاه ستون‌ها باید مفصلی باشد.

با توجه به مفصلی بودن تمامی اتصالات و نبود عضو مهاربندی، آیا سازه ناپایدار نمی‌شود؟

همان‌طور که پیش‌تر نیز اشاره شد، شاسی آسانسور در طبقات به سازه اصلی مهار می‌شود مهار می‌شود. وجود این تکیه‌گاه‌ها عملاً پایداری سازه را تأمین می‌کند. اثر این مهار شدن باید با قرار دادن تکیه‌گاه‌های مفصلی در تراز طبقات اعمال شود.

2.1.5. بارگذاری آسانسور

بارهای موجود شامل زنده، مرده و زلزله هستند که بایستی به صورت مناسبی به سازه اعمال گردند.

بند زیر از استاندارد 2800 ضوابط اعمال نیروی جانبی زلزله را بیان می کند.

 

بارگذاری آسانسور منطبق بر مقررات ملی ساختمان

 

تقریباً تمامی پارامترهای موجود در رابطه 4-1 را به دست آوردیم.

مطابق فرضیات اولیه، ساختمان 8 طبقه می باشد و محل مرکز جرم جزء غیرسازه ای اندکی بالاتر از تراز بام قرار دارد. اما با توجه به بند فوق لازم نیست مقدار Z بیشتر از H درنظر گرفته شود.

در نتیجه Z=H=25.6m.

 

بارگذاری آسانسور مطابق مبحث 4 مقررات ملی

 

با توجه به اینکه آسانسور مشمول هیچ یک از موارد الف تا پ نمی باشد، لذا مقدار ضریب اهمیت جز برابر یک خواهد بود.

درنتیجه نیروی جانبی زلزله در حد مقاومت برابر است با:

 

نیروی جانبی زلزله در حد مقاومت برای طراحی آسانسور

 

مطابق شکل زیر در جهت های X و Y ضریب 0.396 را به عنوان ضریب زلزله در نرم افزار تعریف می کنیم.

 

اعمال ضریب زلزله در ایتبس برای طراحی آسانسور

شکل 14 واردکردن ضریب زلزله در نرم افزار ایتبس

 

بارهای مرده و زنده را که از قبل محاسبه شده اند بایست بر روی دال نشیمن موتور آسانسور وارد نمود.

توجه داشته باشید که مطابق مطالب گفته شده باید این دال، از نوع دیافراگم انعطاف پذیر تعریف گردد تا توزیع نیروی جانبی زلزله بر اساس جرم اجزا صورت گیرد.

نحوه تعریف دیافراگم انعطاف پذیر و نکات مربوط به آن، در مقاله طراحی لرزه ای اجزای دیافراگم شرح داده شده است.

در نهایت نیز برای اعمال Wp در محاسبات، وزن موثر لرزه ای به صورت زیر تعیین می شود.

 

اعمال وزن موثر لرزه ای در طراحی آسانسور

شکل 15 تعیین وزن مؤثر لرزه ای در نرم افزار ایتبس

3.1.5. آنالیز و طراحی آسانسور :

به‌این‌ترتیب کلیه نیروهای جانبی و ثقلی به شاسی آسانسور اعمال خواهد شد. در قدم بعد سازه بایست آنالیز و طراحی گردد. تغییراتی که مطابق استاندارد ۲۸۰۰ بایست در منوی Design نرم‌افزار اعمال شود به‌قرار زیر است:

  1. ضریب نامعینی(ρ) و ضریب اضافه مقاومت(Ω) را برابر با یک منظور نماییم.
  2. برای نرم افزار مشخص شود که الزامات لرزه ای و خیز را در نظر نگیرد.

 

طراحی آسانسور pdf

شکل 16 تغییرات موردنیاز در قسمت Desing نرم‌افزار ایتبس

 

از آنجایی که موضوع این مقاله صحت سنجی مقاطع پیشنهادی شرکت های مجری آسانسور می باشد، عمدتاً در آنالیز و طراحی اولیه نتیجه مشخص خواهد شد.

در ادامه خروجی های نرم افزاری را مشاهده می کنید. مطابق تصویر مقاطع انتخابی کفایت لازم را دارند.

خروجی های طراحی آسانسور در ایتبس

شکل 17 خروجی های نرم افزار طراحی آسانسور

 

6. فیلم آموزشی بارگذاری آسانسور در ایتبس

برای درک بهتر مطالب بیان شده فیلم آموزشی کوتاه زیر را که بخشی از دوره جامع طراحی سازه های بتنی است را حداقل یک بار مشاهده کنید.

 

 

نتیجه گیری

  1. بار ناشی از آسانسور شامل دو نوع بار مرده و زنده است. مقدار هر یک از این دو نوع بار بسته به آسانسور انتخابی تعیین می­شوند.
  2. بارهای آسانسور ماهیت دینامیکی دارند. به همین دلیل برای لحاظ نمودن اثر ضربه آن‌ها، باید نیروهای وارده را در ضریب ۲ ضرب نماییم. البته روال معمول در محاسبه بارهای آسانسور به این‌گونه است که حداقل بار آسانسور برابر ۵/۱ تن در نظر گرفته می‌شود. توجه داشته باشید که این مقدار با اعمال ضریب ضربه ۲ برابر با ۳ تن خواهد بود.
  3. برخی از مهندسین معتقد هستند که سازه آسانسور کاملاً جدا از سازه اصلی عمل می‌کند. درواقع هیچ باری از آسانسور به سازه منتقل نمی‌شود. در این حالت صرفاً نبشی‌های چهار طرف آسانسور طراحی می‌شوند و از مدلسازی اثر آسانسور در نرم‌افزار ETABS صرف‌نظر می‌شود. همچنین چاه آسانسور نیز به‌صورت جداگانه توسط محاسب طراحی می‌گردد.
  4. می‌دانیم برای مهار جانبی اسکلت آسانسور، آن را به‌وسیله ورق‌هایی به سازه متصل می‌کنند. عمده مهندسین به دلیل وجود اتصال بین سازه و شاسی آسانسور، اثر بار آسانسور را برسازه اعمال می­کنند.
  5. کیفیت آهن‌کشی رابطه مستقیمی با کاهش لرزش‌ها دارد، لذا دقت در اجرای جزئیات بسیار مهم خواهد بود.
  6. در بالای شاسی آسانسور یک دال بتنی اجرا می‌شود تا موتور آسانسور روی آن قرار بگیرد. هدف از این کار اتصال موتور به دال بتنی برای جلوگیری از حرکت آن است. همچنین دال بتنی ارتعاشات و صدای موتور را تا حد بسیار زیادی کاهش می­دهد.
  7. شاسی و سایر تجهیزات آسانسور بایست کاملاً شاقول باشند. در غیر این صورت در هنگام استفاده از آسانسور شاهد لرزش‌های شدید خواهیم بود.

مخاطب بامطالعه این مقاله نسبت به ابعاد مقاطع و فرم صحیح اجرای آسانسور اطلاعات مناسبی را به دست خواهد آورد. در این مقاله محاسبات شاسی آسانسور بر اساس آیین‌نامه می‌باشد. به همین دلیل علاوه بر مبحث ششم مقررات ملی ساختمان، فصل چهارم و پنجم از استاندارد ۲۸۰۰ که تاکنون کمتر موردبحث و نقد قرارگرفته است نیز بیان‌شده است.

  

 منابع

  1. مبحث ششم مقررات ملی ساختمان، ویرایش سوم، سال 1398
  2. آیین نامه طراحی ساختمان ها در برابر زلزله، ویرایش 4، سال 1392
  3. دکتر مجتبی ازهری، دکتر سید رسول میرقادری، طراحی سازه های فولادی به روش حالات حدی و مقاومت مجاز، جلد ششم، طراحی اتصالات، انتشارات ارکان دانش، چاپ چهارم بهار 1394

 

خرید لينک هاي دانلود

دانلود رایگان اعضای ویژه

دانلود رایگان این آموزش و ده ها آموزش تخصصی دیگر به ازای پرداخت فقط 80 هزار تومان (+ اطلاعات بیشتر)

خرید با اعتبار سایت به ازای پرداخت فقط 5 هزار تومان

دانلود و ذخیره فقط همین آموزش ( + عضو شوید و یا وارد شوید !)

دانلود سریع به ازای پرداخت فقط 5 هزار تومان

پیش از همه باخبر شوید!

تعداد علاقه‌مندانی که تاکنون عضو خبرنامه ما شده‌اند: 37,298 نفر

تفاوت خبرنامه ایمیلی سبزسازه با سایر خبرنامه‌ها، نوآورانه و بروز بودن آن است. فقط تخفیف‌ها، جشنواره‌ها، تازه‌ترین‌های آموزشی و ... مورد علاقه شما را هر هفته به ایمیلتان ارسال می‌کنیم.

نگران نباشید، ما هم مثل شما از ایمیل‌های تبلیغاتی متنفریم و خاطر شما را نخواهیم آزرد!

تولید کنندگان آموزش
با ارسال 30اُمین دیدگاه، به بهبود این محتوا کمک کنید.
نظرات کاربران
  1. محسن بوالحسنی

    با سلام و عرض ارادت و خسته نباشید ، تشکر از مطالب بسیار مهم وکاربردی که به روز تهیه و منتشر میکنید ، ما مهندسین به شدت به این مطالب که در هیچ مرجعی پیدا نمی شود احتیاج داریم ،

    پاسخ دهید

  2. مهندس شکوه شیخ زاده (پاسخ مورد تایید سبزسازه)

    سلام مهندس جان
    تشکر از همراهی شما
    باعث افتخار ماست که همراه ما هستین و مطالب ما مورد تایید شماست

    پاسخ دهید

  3. حمزه امیدوار

    با سلام و احترام خدمت اساتید گرامی سبز سازه و تشکر فراوان بابت کمک به مهندسین.
    ببخشید بار مرده و زنده آسانسور رو فقط در ۴ جوینت بام وارد کنیم؟ نیاز نیست در تمام ۴ گوشه آسانسور در هر طبقه وارد بشه؟) چون در هر توقف در طبقه هم ضربه وارد میشه به اون طبقه .
    با تشکر فراوان

    پاسخ دهید

  4. علی

    سلام وقت بخیر
    با توجه به بند ۱٫۴ فقط جوش پلیت رو به پروفیل نبشی داشته باشیم و نیازی به جوش شیاری نیست ؟
    درست متوجه شدم ؟

    پاسخ دهید

  5. عرفان فرج زاده

    سلام خسته نباشید…
    دستگاه پله پروژه ی من سه طرفه هست و آسانسور وسط این سه تا بازو قرار داره.چند سوال برام پیش اومده:
    ۱-با توجه به اینکه سازه فولادی هست میشه بار آسانسور رو در دو نقطه به تیر طبقه آخر بدم؟یعنی در اجرا شاسی آسانسور رو در دو نقطه جوش بدن به تیر طبقه…
    ۲-دیوار چینی دور آسانسور با توجه به اینکه از سه طرف رمپ پله هست،چطوری انجام میشه و بار این دیوار هارو باید چطور و کجا اعمال کنم؟در هر طبقه به صورت نقطه ای یا فقط در طبقه آخر؟

    پاسخ دهید

  6. فاطمه آقایی

    در طبقه بام یک تیر قرار میگیردکه روی آن تیر (مرکز آسانسور)به دو نقطه بار نقطه ایی رو به پایین وارد میشود.
    برای بارگذاری دیوارهای اطراف راه پله و آسانسور هرجایی که در پلان معماری دیوار قرار دارد در همان جا بار دیوار به صورت خطی وارد میشود.بار دیوار آسانسور و یا راه پله در هر طبقه طبق نقشه معماری وارد میشود.

    پاسخ دهید

  7. میترا خوش نجات

    با سلام. اصولا میگن که در سقف آخر ( سقف خرپشته) باید از قلاب آسانسور در سقف مذکور استفاده بشه ( این قضیه رو در سقف تیرچه بلوک میشه درک کرد) ولی در سقف هایی که در شمال اجرا میشه سقف آخر ( و همین طور سقف خرپشته) سقف خرپای چوبی است. می خوام بدونم در این موارد چه طور باید قلاب آسانسور رو اجرا کرد ؟؟؟ به کجا متصل میشه ؟؟؟

    پاسخ دهید

  8. مهندس علی پابخش (پاسخ مورد تایید سبزسازه)

    با سلام، سیستم نصب آسانسور یا حداقل آسانسورهای امروزی، به این‌صورت نیست که به سقف اصلی ساختمون قلاب بشوند. هر آسانسوری برای خودش یه اتاق موتورخونه داره که البته می تونه تو خرپشته یا هر جای دیگه باشه. کف این اتاق و دقیقا بالای چاله آسانسور، معمولا با المانهای فولادی شاسی کشی می شه و موتور آسانسور روی این بخش نصب میشه (این بخش حدودا یک متری بالاتر از کف قرار داره). اطراف خود چاله آسانسور هم نبشی کشی میشه که نبشی ها در تراز طبقات به طبقات متصل می‌شوند.
    در هر حال بر می گردم به سوال شما، اگه به هر صورتی قرار باشه چیزی به یک المان چوبی متصل بشه هم اصولا با رعایت مسائل فنی مشکلی نداره. صفحات فولادی با پیچ می تونن به اجزای چوبی متصل بشن و هر کابل، قلاب یا المان دیگه هم می تونه نهایتا به این صفحات جوش یا پیچ بشه. البته که باید محاسبه دقیقی در این خصوص صورت بگیره. ناگفته نمونه که پاسخ به سوال شما را بنده از استاد محترم خودم یعنی جناب آقای دکتر کوهستانی از اساتید محترم دانشگاه تبریز دریافت کردم.

    پاسخ دهید

  9. حسینی

    سلام دستتون درد نکنه…ممنون

    پاسخ دهید

  10. پشتیبانی سبزسازه (پاسخ مورد تایید سبزسازه)

    سلام خدمت شما مهندس عزیز
    سپاس از لطفی که به ما دارید و ما رو با نظرات خوبتون دلگرم می کنید.

    پاسخ دهید

  11. یاسین خوانی

    با سلام خدمت تیم خوب سبزسازه.ضمن تشکر بابت وقتی که برای پاسخ به سوالات میگذارید.ضمن مطالعه مقاله و دیدن ویدئو و با مطالعه مطالبی که از سایر مراجع،چند سوال برای من پیش آمد:
    ۱٫در رابطه با بار زنده آسانسور:آیا بهتر نیست بار زنده ناشی ازتردد افراددر موتور خانه جهت تعمیرات (سکوی آسانسور) محاسبه شده و حاصل جمع آن با بار زنده افراد داخل آسانسور(ظرفیت ۳۲۰ کیلوگرم با ضریب۲) با مقدار حاصلضرب بار زنده حداقل آسانسور(۳٫۶کیلونیوتن برمترمربع) در مساحت سکو مقایسه و حداکثر مقدار جهت اعمال بار زنده در نرم افزار انتخاب شود؟
    ۲-آیا لازم است مقدار ضریب ۲ در مقدار حداقل بار زنده طبق جدول ۲۸۰۰ ضرب شود؟چرا که در متن و در ویدئو این دو مقدار تناقض دارند.

    پاسخ دهید

  12. مهندس مرتضی قلندری (پاسخ مورد تایید سبزسازه)

    با سلام
    ۱- صحبت شما بر اساس کتاب سری عمران بوده که کاملا صحیح است و میتوانید با همین رویکرد بار زنده آسانسور را محاسبه کنید و با بار حداقلی که آیین نامه داده مقایسه نمایید. اما اشتباهی که در این کتاب صورت گرفته این است که بار زنده حداقل در ۲ (ضریب ضربه) ضرب نشده است.

    ۲- بله باید ضرب شود.

    پاسخ دهید

  13. یاسین خوانی

    خیلی ممنونم مهندس بابت رفع ابهام.

    پاسخ دهید

  14. مهندس مرتضی قلندری (پاسخ مورد تایید سبزسازه)

    خواهش میکنم مهندس، موفق باشید

    پاسخ دهید

  15. davood salehi

    سلام مهندس. ممنون بابت مقاله مفیدتون.
    ببخشید برای من چند تا سوال پیش آمده، در مقاله فرمودید که بار زنده با اعمال ضریب ۲٫ که ۲۵۰ کیلوگرم برای هر ستون و بار مرده حدود دو تن که سهم هرستون ۵۰۰ کیلوگرم می شود. درباره این بار دوتن که فرمودید، ضریب دو دینامیکی در آن منظور شده است؟ در فیلم بار زنده معادل ۲۰۰ قرار دادید که ضریب دو نیز لحاظ نشده است و در عوض بار مرده را با ضریب ۷۵۰ سهم هر ستون قرار دادید، کدام یک با توجه به بند آیین نامه اعمال ضریب دو در هم بار مرده و هم بار زنده صحیح تر است؟

    سوال دوم اینکه در بعضی ساختمان ها علاوه بر شاسی اطراف باکس آسانسور ستون هایی با مقاطع IPE هم کار شده است در این حالت اعمال بار آسانسور در مدل ایتبس صحیح است؟ بار وزن این آسانسور مگر روی ستون های فلزی اطراف شاسی نیست؟ اگر با فرض اینکه حتی تحت این شرایط این ستون ها به تیرهای ساختمان وصل شده است به هنگام زلزله بار آن ها در محاسبه بار لرزه ای لحاظ شود چون جز اجزا ثابت هستند و به ساختمان متصل هستند ولی در محاسبه بار طراحی لحاظ آن ها صحیح است؟ نباید به صورت بار Mass لحاظ شوند؟ آیا آئین نامه الزام کرده که تحت هر شرایطی بار آسانسور و به این صورتی که فرمودید، اعمال شود؟

    سوال سوم اینکه زمانی که این بارها به ستون سقف بام اعمال می شود این بار در محاسبه بار لرزه ای برای جرم طبقه بام محسوب می شود؟ آیا این صحیح است؟ در این صورت توزیع نیروی جانبی طبقات در محاسبه لنگرهای پیچشی وارد بر طبقات همچنین نیروی موثر زلزله برای طراحی دیافراگم ها صحیح است؟

    پاسخ دهید

  16. Iraj Lotfy (پاسخ مورد تایید سبزسازه)

    با سلام
    شما می توانید بار مرده را بر اساس بروشور تولید کننده آسانسور که شامل متعلقات آن است را به همراه بار دال محاسبه نموده و در نهایت آن را به ۴ گوشه ی ستون های آسانسور اعمال نمایید(مقدار ۴۰۰۰ کیلوگرم مجموعا و هر گره ۱۰۰۰ کیلوگرم می تواند عدد محاظانه کارانه ومناسبی باشد) و سپس مقدار بار زنده را بر اساس ظرفیت کابین در ضریب ۲ محاسبه و بر گره های ستون های آسانسور اعمال کنید
    پاسخ پرسش دوم: در صورتی که اسانسور جزئی از سازه است، بار مطابق بالا به ستون های کناری سازه اعمال گردد(که در عمل معمولا کابین و متعلقات آسانسور بر روی تیر و دال متصل به ستون های سازه سوار است)
    پاسخ پرسش سوم: اگر روند بالا صورت بگیرد، نرم افزار قادر به مدل کردن اثرات آسانسور و بارهای آن است

    پاسخ دهید

  17. اکبر

    خیلی خوب و مفید بود ممنون، اما نکته ای که هست این است که چون شاسی های تحت بار دینامیکی هستند طبق آیین نامه باید جوش آنها باید از نوع شیاری باشد و اتصال آنها با ورق قابل قبول نیست

    پاسخ دهید

  18. مهندس مرتضی قلندری (پاسخ مورد تایید سبزسازه)

    سلام مهندس وقتتون بخیر
    تشکر از پاسخی که دادید. بند آیین نامه مربوطه که به این موضوع اشاره کرده را ذکر کنید ممنون میشوم.

    پاسخ دهید

  19. امیرحسین

    سلام مهندس،ممنون بابت مقاله جامعی که تهیه کردید،میخواستم بپرسم دلیل کم کردن یک تن از مجموع بار مرده که جمعا شده دو تن،چی بوده!؟
    آیا بار زنده از بار مرده کسر شده!؟

    پاسخ دهید

  20. مهندس مرتضی قلندری (پاسخ مورد تایید سبزسازه)

    سلام، در متن مقاله بیان شده است که:
    بار مرده آسانسور توسط مشخصات فنی شرکت سازنده مشخص می شود. می توان به صورت عمومی برای ساختمان های مسکونی با ارتفاع متوسط آن را بین ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ کیلوگرم در نظر گرفت.
    بنابراین از بار مرده آسانسور (۳‌ تن) مقدار ۱۰۰۰‌کیلوگرم یا ۱‌تن کسر شده است.

    پاسخ دهید

question